Πανευρωπαϊκή μελέτη, σε περισσότερους από 14.000 καταναλωτές, αποκαλύπτει ότι τα συμβατικά σχήματα ισορροπίας μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής ανήκουν στο παρελθόν, με σημαντικό ποσοστό Ευρωπαίων εργαζομένων να θεωρούν ότι δεν πρόκειται να υπάρξει επιστροφή στο ωράριο «9πμ με 5μμ».
Η μελέτη, «Hybrid Living Futures», που διεξήχθη από τη Samsung σε συνεργασία με το «The Future Laboratory», εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο οι Ευρωπαίοι έχουν προσαρμοστεί στον υβριδικό τρόπο ζωής – εργασίας και διασύνδεσης, τόσο εικονικά όσο και στην πραγματική ζωή και εξετάζει τον αντίκτυπο που θα έχει στο μέλλον αυτός ο νέος τρόπος ζωής τόσο στο σπίτι όσο και στον χώρο εργασίας.
Σημαντικά είναι τα συμπεράσματα της μελέτης για τον υβριδικό τρόπο ζωής στην Ελλάδα: Περισσότερα από τα δύο τρίτα των Ελλήνων που συμμετείχαν (67%) αισθάνονται ότι έχουν υιοθετήσει έναν πιο υβριδικό τρόπο ζωής. Επίσης, ένας στους δύο (51%) βλέπει θετικά το νέο πρότυπο, έναντι μόλις 14% που νοιώθουν αρνητικά για αυτό. Παράλληλα, το 56% των συμμετεχόντων δηλώνουν ότι ή άποψή τους για τον υβριδικό τρόπο ζωής βελτιώθηκε τους τελευταίους 18 μήνες. Ακόμη, σε ποσοστό 58% οι ερωτηθέντες θεωρούν ότι ο νέος τρόπος έχει δημιουργήσει περισσότερο ελεύθερο χρόνο για την προσωπική τους ζωή, ενώ το 78% έχει κάνει τροποποιήσεις που αφορούν σε βελτίωση ή αλλαγή σπιτιού προκειμένου να ανταποκριθούν και να αξιοποιήσουν καλύτερα τις αλλαγές.
Η μελέτη «Hybrid Living Futures», αποκαλύπτει την εμφάνιση ενός ανθρώπινου δυναμικού που επιθυμεί ευέλικτα και βραχύτερα ωράρια εργασίας ως απάντηση στο κενό που αφήνει η υποχώρηση της παραδοσιακά εννοούμενης εργάσιμης ημέρας.
Οι «Flexperts» (ευέλικτο εργατικό δυναμικό) αξιοποιούν πλέον το πλήρες εύρος του διαθέσιμου εργασιακού και προσωπικού τους χρόνου, παίρνοντας τον έλεγχο και καθορίζοντας το δικό τους ρυθμό, μετά από μια περίοδο όπου εκτέθηκαν και δοκίμασαν νέους τρόπους εργασίας.
Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, το 86% των ατόμων που υιοθέτησαν το υβριδικό μοντέλο ζωής δεν επιθυμούν πλέον το παραδοσιακό ωράριο εργασίας. Το ποσοστό που εξακολουθεί να δείχνει προσκόλληση σε αυτή την εργασιακή ρουτίνα είναι μικρότερο σε Γερμανία, Σουηδία και Πολωνία, όπου μόλις το 7%, το 11% και το 12% των εργαζομένων, αντίστοιχα, προτιμούν το παραδοσιακό ωράριο 9πμ-5μμ έναντι της ευελιξίας του υβριδικού τρόπου ζωής.
Ο Meik Wiking, Ιδρυτής και Διευθύνων Σύμβουλος του Ινστιτούτου «The Happiness Research», συνεργάστηκε με τη Samsung εξετάζοντας το μέλλον των προτύπων εργασίας. Όπως εξηγεί: «Καθώς η καινοτομία και η αναγκαιότητα της ευελιξίας αντικαθιστούν τη δια ζώσης εργασία, οι άνθρωποι αναζητούν καθοδήγηση για το πώς να καταφέρουν την ισορροπία μεταξύ παραγωγικότητας και ευημερίας, καθώς ο υβριδικός τρόπος ζωής φέρνει τις δικές του προκλήσεις».
Οι κίνδυνοι της κουλτούρας «συνεχούς διαθεσιμότητας» (always on)
Ενώ κάποιοι έχουν υιοθετήσει επιτυχημένα τον υβριδικό τρόπο ζωής, ένας στους πέντε Ευρωπαίους (18%) δυσκολεύεται να σταματήσει να εργάζεται και πάνω από 26% είτε αισθάνεται ότι εργάζεται όλες τις ώρες, είτε εργάζεται μέχρι αργά τη νύχτα. Το 41% των συμμετεχόντων αξιοποιεί το χρόνο που θα χρειάζονταν για την επιστροφή τους από τη δουλειά ώστε να ολοκληρώσουν δουλειές του σπιτιού.
Ο αυξημένος χρόνος παραμονής στο σπίτι σημαίνει ότι αρκετοί κάνουν πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Οι εργαζόμενοι, προκειμένου να διαχειριστούν τις απαιτήσεις της εργασίας και του σπιτιού τους, συνηθίζουν να τα κάνουν όλα μαζί (30%). Στην Ελλάδα και στην Ιταλία, το 41% και το 40% των εργαζομένων, αντίστοιχα, διαχειρίζεται τις απαιτήσεις του σπιτιού και της εργασίας ταυτόχρονα. Στη Γαλλία και τη Δανία, το 36% και το 35%, αντίστοιχα, εκτιμά πως ανταποκρίνεται ταυτόχρονα στις εργασιακές και οικιακές υποχρεώσεις.
Οι Γάλλοι είναι δεύτεροι στην κατάταξη των εργαζομένων που είναι πιθανό να λάβουν υποστήριξη από τον εργοδότη για το διαχωρισμό οικιακής και επαγγελματικής ζωής – από πρωτοβουλίες για ενθάρρυνση αποσύνδεσης από την εργασία, μέχρι παροχή φορητών προϊόντων τεχνολογίας. Οι Δανοί είναι πιο πιθανό να δημιουργήσουν χώρους στο σπίτι που θα τους βοηθήσουν να οριοθετήσουν τη διαθεσιμότητά τους για εργασία.
Με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον
Για να ανταπεξέλθουν στις πιέσεις της «always on» κουλτούρας, σχεδόν τρεις στους πέντε (57%) ευρωπαίους εργαζόμενους εξακολουθούν να αναζητούν τρόπους οριοθέτησης μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής. Το ποσοστό αυτό είναι αυξημένο μεταξύ των Ισπανών εργαζομένων (74%) και μειωμένο μεταξύ των Βρετανών (46%).
Η έξυπνη τεχνολογία «εργάζεται σκληρά» για να καλύψει αυτό το κενό και να δημιουργήσει ουσιαστική σύνδεση σε έναν φυσικά αποσυνδεδεμένο κόσμο. Η έρευνα δείχνει ότι η τεχνολογία έχει βοηθήσει τα δύο τρίτα (65%) των Ευρωπαίων να προσαρμοστούν στις νέες συνήθειες, ενώ περισσότεροι από τους μισούς (51%) αναφέρουν ότι η τεχνολογία τους βοηθά να θέτουν νέα όρια και να ανακτούν τον έλεγχο της ζωής τους. Ένας στους έξι βάζει υπενθυμίσεις στο κινητό (16%), ένα επιπλέον 13% χρησιμοποιεί έξυπνες οικιακές συσκευές, το 10% χρησιμοποιεί εφαρμογές διαχείρισης χρόνου, ενώ το 38% χρησιμοποιεί έξυπνες συσκευές ή εφαρμογές για να διαχειρίζεται το χρόνο μεταξύ εργασίας και σπιτιού.
Ωστόσο, παρά τις προσπάθειες προσαρμογής, το 83% των ευρωπαίων εργαζομένων εξακολουθεί να αναζητά καλύτερη τεχνολογία και περισσότερη υποστήριξη από τους εργοδότες που θα τους βοηθήσει να διαχειριστούν το νέο τρόπο ζωής και εργασίας.
Ο Benjamin Braun, Chief Marketing Officer στη Samsung Europe, σχολιάζει: «Αποτελεί κρίσιμο σημείο για τις επιχειρήσεις να διαχειριστούν σωστά την πραγματικότητα του υβριδικού τρόπου ζωής. Η μελέτη αυτή δείχνει ότι οι εργαζόμενοι αισθάνονται πλέον έτοιμοι να βάλουν σε προτεραιότητα τις δικές τους ανάγκες. Καθώς ο κόσμος συνεχίζει να εξελίσσεται και οι άνθρωποι είναι ξανά σε κινητικότητα, οι επιχειρήσεις πρέπει να ανταποκριθούν στην πρόκληση αυτή αλλιώς κινδυνεύουν να χάσουν το παιχνίδι. Η πανδημία έκανε τους ανθρώπους να στηριχθούν ακόμα περισσότερο στην τεχνολογία για να ολοκληρώσουν εργασίες που πριν έκαναν «αναλογικά». Με τη φυσική παρουσία στο γραφείο να θεωρείται πλέον μία ξεπερασμένη έννοια, οι εργοδότες πρέπει να σκεφτούν προσεκτικά πώς θα ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του σύγχρονου υβριδικού τρόπου ζωής».
Ο Meik Wiking, Διευθύνων Σύμβουλος του Ινστιτούτου «The Happiness Research», προσθέτει: «Η έξυπνη τεχνολογία έχει βοηθήσει τους Ευρωπαίους να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες της προσωπικής και επαγγελματικής τους ζωής, καθώς ένας στους πέντε χρησιμοποιεί ήδη το internet of things και τις έξυπνες συσκευές. Ωστόσο, απέχουμε πολύ ακόμα από την ολοκλήρωση του υβριδικού τρόπου ζωής. Προσβλέποντας στο μέλλον, είναι πιθανό να δούμε την τεχνολογία να αξιοποιείται για την παρακολούθηση της ψυχικής και σωματικής μας υγείας καθώς και της ευτυχίας μας, με τις έξυπνες συσκευές να γίνονται βοηθοί στην ευημερία μας».
Για τους εργαζόμενους που θέλουν να δημιουργήσουν ισχυρότερα όρια μεταξύ της επαγγελματικής και της προσωπικής ζωής και να διαχειριστούν καλύτερα τον υβριδικό τρόπο, ο Meik προσφέρει μία σειρά από συμβουλές:
- Ξεκούραση του νου
Το βασίλειο του Μπουτάν είναι διεθνώς γνωστό για την επιλογή του να εστιάζει στον όρο «Ακαθάριστη Εθνική Ευτυχία» για να μετρήσει την ευημερία του κατοίκων του, έναντι του πιο οικονομικού δείκτη «Ακαθόριστο Εθνικό Προϊόν». Για όσους επιθυμούν μια πιο χαρούμενη εργασιακή ρουτίνα, η πρακτική του «brain brushing», μια απλή και σύντομη άσκηση ξεκούρασης του εγκεφάλου -με την οποία ξεκινούν και ολοκληρώνονται οι σχολικές μέρες στο Μπουτάν- μπορεί να είναι εξαιρετικά βοηθητική: Εστιάζοντας σιωπηλά στην αναπνοή του για πέντε λεπτά, μπορεί κάποιος να ξεκουράσει τον εγκέφαλό του και να ξεφύγει από τη συνεχή «βοή» της εργασίας. Για την επιτυχία της άσκησης ο εργαζόμενος θα πρέπει να αφήσει στην άκρη τον υπολογιστή και τα εργαλεία της δουλειάς του.
- Αντιμετώπιση μοναξιάς
Η εργασία από το σπίτι μπορεί να δημιουργεί στους ανθρώπους αισθήματα μοναξιάς. Για να αντιμετωπίσει κάποιος αυτά τα αρνητικά αισθήματα, μπορεί να προγραμματίζει τακτικά, φυσικά ή εικονικά, γεύματα με φίλους ή να καθιερώσει ένα γεύμα, κάθε Παρασκευή, με κάποιον φίλο ή συνεργάτη. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να τονώσει τη διάθεση και το ηθικό του και σε συνδυασμό με τον προγραμματισμό των εργασιών και των ραντεβού, να γνωρίζει πως διέθεσε το χρόνο του και να κρατά ευδιάκριτα όρια μεταξύ εργασίας και προσωπική ζωής.
- Καθορισμός ορίων
Οι διευθυντές και οι εργοδότες μπορούν να δώσουν το παράδειγμα, θέτοντας υγιή όρια στο χώρο εργασίας ακόμα και με την καθιέρωση ενός εικονικού σήματος με την ένδειξη «μην ενοχλείτε». Όταν κάποιος εργάζεται από το σπίτι, μπορεί να διακόπτεται από τηλεφωνικές κλήσεις, έκτακτες διαδικτυακές συσκέψεις, email και ειδοποιήσεις. Αυτό μπορεί να τον οδηγήσει στο να προσπαθήσει να «στριμώξει» πολλές εργασίες, που απαιτούν πλήρη συγκέντρωση, σε περιορισμένο χρόνο. Δεδομένου ότι αυτό δεν είναι εύκολο, είναι καλό οι εργαζόμενοι να ενθαρρύνονται ώστε να παίρνουν χρόνο και να απομακρύνονται για λίγο από την ασταμάτητη ροή της δουλειάς.
Οι εργαζόμενοι μπορούν επίσης να ενθαρρύνονται ώστε να καθορίζουν οι ίδιοι τα όρια τους. Μπορούν να προσθέτουν μία φράση στην υπογραφή του email τους, με την οποία να αναγνωρίζουν ότι οι ώρες εργασίας μπορεί να διαφέρουν και ότι η απάντηση στα μηνύματά τους δεν αναμένεται, κατ’ ανάγκη, άμεσα. Για παράδειγμα, εάν κάποιος εργαζόμενος στείλει email στις 21:00, θα πρέπει να είναι προετοιμασμένος ότι η απάντηση μπορεί να έλθει 12 ώρες αργότερα. Σημαντική είναι και η οριοθέτηση στο χώρο εργασίας αλλά και στο σπίτι, ώστε συνάδελφοι και συγκάτοικοι να μην διακόπτουν την ώρα εργασίας.
- Επαφή με τους γείτονες
Οι Ολλανδοί έχουν μια παροιμία που λέει ότι «είναι καλύτερο να έχεις έναν καλό γείτονα παρά ένα μακρινό φίλο». Οι άνθρωποι θεωρούν ότι οι γειτονιές που οργανώνουν τακτικά δραστηριότητες είναι πιο ευχάριστα μέρη για να ζει κανείς. Δεδομένου ότι οι άνθρωποι περνούν πλέον περισσότερο χρόνο στα σπίτια τους αξίζει να μιμηθούν την ετήσια «Ημέρα Γειτονιάς» των Ολλανδών και να ασχοληθούν περισσότερο με τις τοπικές κοινότητες. Οι Ολλανδοί θέσπισαν την «Ημέρα Γειτονιάς» για να φέρουν κοντά τους ανθρώπους που μένουν στην ίδια γειτονιά ώστε να κάνουν κάτι καλό ο ένας για τον άλλον, να μοιραστούν φαγητό, να παίξουν παιχνίδια και να γνωριστούν μεταξύ τους. Πλέον, με την πληθώρα συνδεδεμένων συσκευών, μπορεί κάποιος να μεταφέρει τη δραστηριότητα αυτή στον ψηφιακό κόσμο, προγραμματίζοντας εικονικές συναντήσεις για καφέ, μέσω πλατφόρμας ανταλλαγής μηνυμάτων και βίντεο, να παραγγείλει φαγητό για κάποιον φίλο, ή να δει, μέσω streaming, ταυτόχρονα μια ταινία με την παρέα του.
- Απόλαυση του φυσικού περιβάλλοντος
Ο υβριδικός τρόπος ζωής δίνει τη δυνατότητα εργασίας από οπουδήποτε, μία δυνατότητα που μπορεί κάποιος να αξιοποιήσει για να βελτιώσει τα επίπεδα ευτυχίας του. Ένα ισχυρό εύρημα από την έρευνα για την ευημερία είναι ότι οι άνθρωποι αισθάνονται πιο ευτυχισμένοι όταν έρχονται σε επαφή με τη φύση. Το περπάτημα ως το γραφείο και η απόλαυση του περιβάλλοντα χώρου, ασκήσεις διαλογισμού κοιτάζοντας έξω από το παράθυρο, τα διαλείμματα και το περπάτημα γύρω από το τετράγωνο της γειτονιάς μπορεί να ενισχύσουν σημαντικά την ευημερία, βάσει της μελέτης.
Η έρευνα αποκαλύπτει επίσης το σημαντικό ρόλο του σπιτιού για την προσαρμογή στον υβριδικό τρόπο ζωής και στον καθορισμό των ορίων. Τα δύο τρίτα των Ευρωπαίων (66%) έχουν κάνει –ή σχεδιάζουν– βελτιώσεις στο σπίτι για μεγαλύτερη άνεση στο νέο τρόπο ζωής. Σχεδόν οι μισοί (48%) συμμετέχοντες έχουν δημιουργήσει νέους χώρους στο σπίτι για να θέσουν όρια μεταξύ εργασίας και προσωπικού χρόνου ενώ δύο στους πέντε (41%) έχουν αποφασίσει να μετακομίσουν, επιλέγοντας ένα σπίτι που ταιριάζει καλύτερα στο νέο τρόπο ζωής.
