Την ώρα που στην Ελλάδα κορυφώνεται η αγωνία για τα μακροοικονομικά και γενικότερα για την τύχη της χώρας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε 16 πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση της ενιαίας ψηφιακής αγοράς, η οποία, όπως τονίζεται, εφόσον καταστεί πλήρως λειτουργική, θα μπορούσε να συνεισφέρει στην οικονομία των 28 χωρών μελών περίπου 415 δισ. ευρώ ετησίως και να δημιουργήσει εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας.
Η στρατηγική για την ψηφιακή ενιαία αγορά που εγκρίθηκε σήμερα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή περιλαμβάνει μια σειρά στοχευμένων δράσεων που θα πρέπει να υλοποιηθούν έως το τέλος του επόμενου έτους (2016) και βασίζεται σε τρεις πυλώνες:
1. Βελτίωση της πρόσβασης των καταναλωτών και των επιχειρήσεων σε ψηφιακά προϊόντα και υπηρεσίες σε όλη την Ευρώπη.
2. Δημιουργία κατάλληλων συνθηκών και ισότιμων όρων ανταγωνισμού για την εξάπλωση των ψηφιακών δικτύων και των καινοτόμων υπηρεσιών.
3. Μεγιστοποίηση των δυνατοτήτων ανάπτυξης της ψηφιακής οικονομίας.
Από την ανάγνωση των πρωτοβουλιών συνάγεται ότι, εφόσον περάσουν στην υλοποίηση, τα κράτη μέλη θα έχουν να κάνουν πολύ δουλειά στον τομέα αυτό. Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται λοιπόν το πώς θα υποδεχθεί η νέα ελληνική κυβέρνηση και ειδικότερα το αρμόδιο υπουργείο, την πρόκληση να προχωρήσει τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις ώστε να αναπληρώσουμε το χαμένο έδαφος.
Όπως επισημαίνεται στην απόφαση της ΕΕ επί του παρόντος, εξαιτίας των φραγμών που υπάρχουν στο διαδίκτυο, οι πολίτες στερούνται τη δυνατότητα πρόσβασης σε αγαθά και υπηρεσίες: μόνο το 15% κάνει αγορές μέσω διαδικτύου από άλλη χώρα της ΕΕ. Οι εταιρείες διαδικτύου και οι νεοφυείς επιχειρήσεις δεν μπορούν να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητες ανάπτυξης που προσφέρει το διαδίκτυο: μόνο το 7% των ΜΜΕ πραγματοποιούν διασυνοριακές πωλήσεις, ενώ οι επιχειρήσεις και οι κυβερνήσεις δεν επωφελούνται πλήρως από τα ψηφιακά εργαλεία. Στόχος της ψηφιακής ενιαίας αγοράς είναι η άρση των ρυθμιστικών εμποδίων και τελικά η μετάβαση από 28 εθνικές αγορές σε μία.
Ειδικότερα, οι τρεις πυλώνες και οι 16 δράσεις έχουν ως εξής:
Πυλώνας I: Βελτίωση της πρόσβασης των καταναλωτών και των επιχειρήσεων σε ψηφιακά αγαθά και υπηρεσίες σε όλη την Ευρώπη. Η Επιτροπή θα προτείνει:
1. Kανόνες για τη διευκόλυνση του ηλεκτρονικού εμπορίου. Πρόκειται για εναρμονισμένους κανόνες της ΕΕ για τις συμβάσεις και την προστασία των καταναλωτών όσον αφορά τις αγορές μέσω διαδικτύου: είτε υλικών αγαθών, όπως υποδημάτων ή επίπλων, είτε ψηφιακού περιεχομένου, όπως ηλεκτρονικών βιβλίων ή εφαρμογών. Οι καταναλωτές αναμένεται να επωφεληθούν από ένα ευρύτερο φάσμα δικαιωμάτων και προσφορών, ενώ οι επιχειρήσεις θα μπορούν να πραγματοποιούν ευκολότερα πωλήσεις σε άλλες χώρες της ΕΕ. Με τον τρόπο αυτό, θα ενισχυθεί η εμπιστοσύνη στις διασυνοριακές αγορές και πωλήσεις.
2. Επιβολή των κανόνων προστασίας των καταναλωτών με ταχύτερο και ενιαίο τρόπο, χάρη στην αναθεώρηση του κανονισμού για τη συνεργασία σε θέματα προστασίας των καταναλωτών.
3. Αποτελεσματικότερη και φθηνότερη αποστολή δεμάτων. Σήμερα, το 62% των επιχειρήσεων που προσπαθούν να πραγματοποιήσουν πωλήσεις μέσω διαδικτύου δηλώνουν ότι το υπερβολικά υψηλό κόστος αποστολής δεμάτων αποτελεί εμπόδιο.
4. Εξάλειψη του αδικαιολόγητου γεωγραφικού αποκλεισμού, μιας πρακτικής που εισάγει διακρίσεις και χρησιμοποιείται για εμπορικούς σκοπούς όταν οι διαδικτυακοί πωλητές είτε αρνούνται στους καταναλωτές πρόσβαση σε ιστότοπο με βάση τον τόπο εγκατάστασής τους, ή τους προωθούν σε κατάστημα της περιοχής τους, όπου οι τιμές είναι όμως διαφορετικές. Αυτό σημαίνει, για παράδειγμα, ότι η ενοικίαση του ίδιου αυτοκινήτου και για τον ίδιο προορισμό μπορεί να στοιχίζει περισσότερο όταν πραγματοποιείται σε ένα κράτος μέλος απ΄ ό,τι σε άλλο.
5. Εντοπισμό πιθανών προβλημάτων ανταγωνισμού που επηρεάζουν τις ευρωπαϊκές αγορές ηλεκτρονικού εμπορίου. Γι΄αυτό, η Επιτροπή ξεκίνησε σήμερα έρευνα σχετικά με την τήρηση της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας στον τομέα του ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
6. Μια σύγχρονη, πιο ευρωπαϊκή νομοθεσία για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας: θα ακολουθήσουν νομοθετικές προτάσεις πριν από το τέλος του 2015 για τη μείωση των διαφορών μεταξύ των εθνικών καθεστώτων για τα πνευματικά δικαιώματα και τη δυνατότητα ευρύτερης διαδικτυακής πρόσβασης σε έργα σε όλη την ΕΕ, μεταξύ άλλων, μέσω περαιτέρω εναρμονισμένων μέτρων. Στόχος είναι να βελτιωθεί η πρόσβαση στο διαδικτυακό πολιτισμικό περιεχόμενο και, ως εκ τούτου, να ενισχυθεί η πολιτιστική ποικιλομορφία και να δημιουργηθούν νέες ευκαιρίες για τους καλλιτέχνες και τη βιομηχανία περιεχομένου. Ειδικότερα, η Επιτροπή επιθυμεί να διασφαλίσει ότι οι χρήστες που αγοράζουν ταινίες, μουσική ή άρθρα στο σπίτι μπορούν να τα απολαύσουν ακόμη και στα ταξίδια τους σε όλη την Ευρώπη. Η Επιτροπή θα εξετάσει, επίσης, τον ρόλο των διαδικτυακών μεσαζόντων σε σχέση με τα προστατευόμενα έργα πνευματικής ιδιοκτησίας. Θα επισπεύσει δε μέτρα επιβολής εναντίον όσων παραβιάζουν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας σε εμπορική κλίμακα.
7. Επανεξέταση της οδηγίας για τη δορυφορική και καλωδιακή μετάδοση προκειμένου να εκτιμηθεί αν πρέπει να διευρυνθεί το πεδίο εφαρμογής της για να συμπεριλάβει τις διαδικτυακές μεταδόσεις ραδιοτηλεοπτικών φορέων και να διερευνηθούν τρόποι ενίσχυσης της διασυνοριακής πρόσβασης σε υπηρεσίες ραδιοτηλεοπτικών φορέων στην Ευρώπη.
8. Μείωση του διοικητικού φόρτου που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις εξαιτίας των διαφορετικών καθεστώτων ΦΠΑ, ώστε οι πωλητές υλικών αγαθών σε άλλες χώρες να επωφελούνται επίσης από την ενιαία ηλεκτρονική καταχώριση και πληρωμή, και να καθοριστεί ένα κοινό ελάχιστο ποσό ΦΠΑ για να βοηθηθούν οι μικρότερες νεοφυείς επιχειρήσεις που πραγματοποιούν ηλεκτρονικές πωλήσεις.
Πυλώνας II: Δημιουργία κατάλληλων συνθηκών και ισότιμων όρων ανταγωνισμού για την εξάπλωση των ψηφιακών δικτύων και των καινοτόμων υπηρεσιών. Η Επιτροπή προτίθεται:
9. Να παρουσιάσει μια φιλόδοξη μεταρρύθμιση των τηλεπικοινωνιακών κανόνων της ΕΕ. Η μεταρρύθμιση αυτή περιλαμβάνει τον αποτελεσματικότερο συντονισμό του ραδιοφάσματος και τον καθορισμό κοινών κριτηρίων σε επίπεδο ΕΕ για την εκχώρηση ραδιοφάσματος σε εθνικό επίπεδο, τη δημιουργία κινήτρων για επενδύσεις σε ευρυζωνικές συνδέσεις υψηλής ταχύτητας, τη διασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού για όλους τους παράγοντες της αγοράς, παραδοσιακών και νέων, και τη δημιουργία ενός αποτελεσματικού θεσμικού πλαισίου.
10. Να επανεξετάσει το πλαίσιο οπτικοακουστικών μέσων με σκοπό να το προσαρμόσει στις απαιτήσεις του 21ου αιώνα, εστιάζοντας στους ρόλους των διαφόρων παραγόντων της αγοράς όσον αφορά την προώθηση των ευρωπαϊκών έργων (τηλεοπτικών φορέων, παρόχων οπτικοακουστικών υπηρεσιών κατά παραγγελία, κ.λπ.). Επιπλέον, θα εξετάσει τον τρόπο προσαρμογής των ισχυόντων κανόνων (της οδηγίας για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων) σε νέα επιχειρηματικά μοντέλα για τη διανομή περιεχομένου.
11. Να αναλύσει διεξοδικά τον ρόλο των διαδικτυακών πλατφορμών (μηχανών αναζήτησης, μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ηλεκτρονικών καταστημάτων εφαρμογών, κ.λπ.) στην αγορά. Η ανάλυση αυτή θα καλύψει διάφορα ζητήματα, όπως την έλλειψη διαφάνειας των αποτελεσμάτων της αναζήτησης και των τιμολογιακών πολιτικών, το πώς χρησιμοποιούν οι πλατφόρμες τις πληροφορίες που αποκτούν, τις σχέσεις μεταξύ πλατφορμών και παρόχων και την προώθηση των δικών τους υπηρεσιών σε βάρος των ανταγωνιστών – στο βαθμό που δεν καλύπτονται ήδη από το δίκαιο ανταγωνισμού. Θα εξετάσει επίσης τον καλύτερο δυνατό τρόπο για την αντιμετώπιση του παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο.
12. Να ενισχύσει την εμπιστοσύνη και την ασφάλεια στις ψηφιακές υπηρεσίες, κυρίως όσον αφορά τον χειρισμό προσωπικών δεδομένων. Βάσει των νέων κανόνων της ΕΕ για την προστασία των δεδομένων, που αναμένεται να εγκριθούν έως το τέλος του 2015, η Επιτροπή πρόκειται να αναθεωρήσει την οδηγία για την προστασία της ιδιωτικής ζωής στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες.
13. Να προτείνει μια εταιρική σχέση με τη βιομηχανία όσον αφορά την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο στον τομέα των τεχνολογιών, καθώς και λύσεις για την ασφάλεια των ηλεκτρονικών δικτύων.
Πυλώνας III: Μεγιστοποίηση των δυνατοτήτων ανάπτυξης της ψηφιακής οικονομίας. Η Επιτροπή προτίθεται:
14. Να προτείνει μια «ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για την ελεύθερη ροή δεδομένων» με στόχο την ελεύθερη κυκλοφορία δεδομένων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μερικές φορές, οι νέες υπηρεσίες παρεμποδίζονται από περιορισμούς σχετικά με τον τόπο όπου βρίσκονται τα δεδομένα ή με την πρόσβασή τους, οι οποίοι συχνά δεν έχουν καμία σχέση με την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Η νέα πρωτοβουλία θα αντιμετωπίσει αυτούς τους περιορισμούς, ενθαρρύνοντας έτσι την καινοτομία. Η Επιτροπή θα δρομολογήσει επίσης μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για το υπολογιστικό νέφος που θα καλύπτει την πιστοποίηση των υπηρεσιών νέφους, την αλλαγή παρόχων υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους και ένα «υπολογιστικό νέφος έρευνας».
15. Να καθορίσει προτεραιότητες όσον αφορά τα πρότυπα και τη διαλειτουργικότητα σε καίριους τομείς για την ψηφιακή ενιαία αγορά, όπως η ηλεκτρονική υγεία και ο σχεδιασμός των μεταφορών ή της ενέργειας (έξυπνα συστήματα μέτρησης).
16. Να στηρίξει μια ψηφιακή κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς, όπου οι πολίτες θα διαθέτουν τις κατάλληλες δεξιότητες για να αξιοποιούν τις ευκαιρίες που παρέχει το διαδίκτυο και να έχουν περισσότερες δυνατότητες απασχόλησης. Επίσης, ένα νέο σχέδιο δράσης για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση προβλέπει τη διασύνδεση των μητρώων επιχειρήσεων σε όλη την Ευρώπη, τη συνεργασία των διαφόρων εθνικών συστημάτων, καθώς και τη δυνατότητα των επιχειρήσεων και των πολιτών να κοινοποιούν εφάπαξ τα δεδομένα τους στις δημόσιες αρχές, που σημαίνει ότι αυτές δεν θα ζητούν πλέον τις ίδιες πληροφορίες όταν μπορούν να χρησιμοποιούν τις πληροφορίες που ήδη διαθέτουν. Η πρωτοβουλία της «εφάπαξ παροχής δεδομένων» θα περιορίσει τη γραφειοκρατία και θα μπορέσει δυνητικά να εξοικονομήσει περίπου 5 δισ. ευρώ τον χρόνο έως το 2017. Θα επιταχυνθούν οι διαδικασίες για την εφαρμογή των ηλεκτρονικών δημόσιων συμβάσεων και των διαλειτουργικών ηλεκτρονικών υπογραφών.
Σύμφωνα με τις αποφάσεις που ελήφθησαν η ομάδα έργου για την ψηφιακή ενιαία αγορά θα μεριμνήσει για την υλοποίηση των διαφόρων αυτών δράσεων έως το τέλος του 2016. Με την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, η ψηφιακή ενιαία αγορά θα ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατό.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ δήλωσε σχετικά: «Σήμερα, θέτουμε τις βάσεις για το ψηφιακό μέλλον της Ευρώπης. Επιθυμώ να δω πανευρωπαϊκά δίκτυα τηλεπικοινωνιών, διασυνοριακές ψηφιακές υπηρεσίες και ένα κύμα νέων καινοτόμων ευρωπαϊκών επιχειρήσεων. Θα ήθελα να μπορεί κάθε καταναλωτής να βρίσκει τις καλύτερες προσφορές και κάθε επιχείρηση να έχει πρόσβαση στη μεγαλύτερη δυνατή αγορά – οπουδήποτε στην Ευρώπη. Πριν από έναν χρόνο ακριβώς, υποσχέθηκα ότι η δημιουργία μιας πλήρως ψηφιακής ενιαίας αγοράς θα ήταν μία από τις κυρίες προτεραιότητές μου. Σήμερα, εκπληρώνουμε αυτή την υπόσχεση. Οι 16 δράσεις της στρατηγικής μας για την ψηφιακή ενιαία αγορά θα συμβάλουν στην προετοιμασία της ενιαίας αγοράς για την ψηφιακή εποχή».
