Θα θεωρούσε κανείς ότι το ταχυδρομείο είναι μια μορφή επικοινωνίας που έχει πλέον διανύσει τον κύκλο ζωής της και έχει καλυφθεί πλήρως από τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες. Από την άλλη μεριά θα μπορούσε ο προβληματισμός να αντιστραφεί με το ερώτημα: «Μήπως καταργήθηκαν τα ταξίδια;».
Μπορεί πραγματικά η ηλεκτρονική επικοινωνία να έχει υποκαταστήσει σε μεγάλο βαθμό την ανταλλαγή επιστολών, αλλά η διακίνηση αντικειμένων, είτε για εμπορικούς είτε για προσωπικούς λόγους σε καμία περίπτωση δεν έχει υποστεί κάμψη. Αντιθέτως έχει αυξηθεί, ενώ οι υποχρεώσεις και οι δεσμεύσεις που καλούνται να αναλάβουν οι πάροχοι αυξάνονται και αυτές ανάλογα με τις απαιτήσεις των καταναλωτών.
Η ΕΕΤΤ είναι η ρυθμιστική αρχή για τις Ταχυδρομικές υπηρεσίες και ο καθ’ύλην αρμόδιος Αντιπρόεδρος Μιχάλης Σακκάς, προθυμοποιήθηκε να απαντήσει στις ερωτήσεις μας.
I-C: Την 1η Ιανουαρίου του 2013, θα τεθεί σε ισχύ η πλήρης απελευθέρωση της ταχυδρομικής αγοράς. Ποιες είναι οι ενέργειες που κάνει ή έχει κάνει η Ρυθμιστική Αρχή προς αυτή την κατεύθυνση;
Η EETT στο πλαίσιο των αυξημένων αρμοδιοτήτων που της δίνει ο νέος ταχυδρομικός νόμος, έχει προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες ώστε από 01.01.2013 να υπάρχει ένα ξεκάθαρο τοπίο που θα επιτρέψει την αποτελεσματική δραστηριοποίηση υφιστάμενων ή νέων παρόχων σε μία πλήρως απελευθερωμένη αγορά. Οι ενέργειες αυτές περιλαμβάνουν την κατάρτιση της δευτερογενούς νομοθεσίας, την ανάληψη νέων αρμοδιοτήτων, όπως είναι η διεξαγωγή των μετρήσεων ποιότητας της καθολικής υπηρεσίας, αλλά και την εντατικοποίηση των ελέγχων μας στη αγορά. Σε αυτό το σημείο, αξίζει να επισημάνουμε ότι τη χρονιά που διανύουμε έχουν ήδη κληθεί σε Ακρόαση πάνω από 200 ταχυδρομικές εταιρίες για θέματα συμμόρφωσης με το κανονιστικό πλαίσιο.
I-C: Δεδομένης της θεμελιώδους αλλαγής, σε πιο στάδιο βρίσκεται η προετοιμασία της δευτερογενούς Νομοθεσίας που απορρέει από την απελευθέρωση;
Έχουμε διαμορφώσει το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο, λαμβάνοντας υπόψη την εμπειρία μας από τις συνθήκες και τις ανάγκες της ελληνικής αγοράς, αλλά και το στόχο για τη δημιουργία μίας ενιαίας ευρωπαϊκής ταχυδρομικής αγοράς. Στη διαδικασία αυτή, υιοθετήσαμε μία ανοικτή προσέγγιση προς την αγορά, όπου πέραν των δημοσίων διαβουλεύσεων που κάναμε μέσω του website μας, δίνοντας τη δυνατότητα υποβολής σχολίων σε όλους τους ενδιαφερόμενους, εγκαινιάσαμε τις συναντήσεις εργασίας με φορείς της αγοράς στα γραφεία της ΕΕΤΤ για μία πιο άμεση και έγκαιρη διαβούλευση μέσω ζωντανού διαλόγου. Επίσης έχουμε υποβάλει στο Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, κάθε Εισήγηση και Γνώμη της ΕΕΤΤ που μας έχει ζητηθεί και προβλέπει η νομοθεσία.
I-C: Πολλοί θεωρούν ότι η έννοια του ταχυδρομείου, ανήκει πλέον στο παρελθόν, δεδομένης της διείσδυσης των ηλεκτρονικών μέσων διαπροσωπικής επικοινωνίας. Εσείς τι απαντάτε σε αυτό;
Δεν είναι ακριβές. Πράγματι σημειώνεται αυξανόμενη διείσδυση των ηλεκτρονικών μέσων. Ωστόσο, οι ταχυδρομικοί πάροχοι επιδιώκουν να επωφεληθούν από αυτή την εξέλιξη, επεκτείνοντας τις δραστηριότητές τους σε νέους τομείς. Ενδεικτικές ψηφιακές ταχυδρομικές υπηρεσίες που προσφέρονται ήδη από ταχυδρομικούς παρόχους είναι:
• ψηφιακό ταχυδρομείο, που αφορά την ηλεκτρονική (από άκρη σε άκρη) αποστολή επιστολής ή άλλων δεδομένων υπό συνθήκες απόλυτης ασφαλείας.
• υβριδικό ταχυδρομείο, το οποίο συνδυάζει ηλεκτρονική και φυσική αποστολή επιστολής ή δεδομένων. Συνήθως, η αποστολή είναι ηλεκτρονική και παραδίδεται στη φυσική μορφή (δηλαδή σε εκτύπωση) στον παραλήπτη.
• διαχείριση εγγράφων, που αφορά την ψηφιακή απεικόνιση (scanning) και αρχειοθέτηση εγγράφων κυρίως για μεγάλους οργανισμούς, με στόχο τη διαφάνεια, την εύκολη προσβασιμότητα στην πληροφορία, καθώς και την ύπαρξη μίας κοινής πηγής ανάκτησης στοιχείων από πολλαπλούς παραλήπτες/ενδιαφερόμενους.
• e-invoicing, που αφορά την έκδοση ή/και αποστολή τιμολογίου αποκλειστικά σε ηλεκτρονική μορφή.
• e-billing, που αφορά ηλεκτρονικούς λογαριασμούς σε δομημένη μορφή από τον αποστολέα και με προκαθορισμένες δυνατότητες για λεπτομερή ανάλυση και επεξεργασία από τον παραλήπτη.
Επίσης, θα ήθελα να αναφέρω και την πρωτοβουλία της Παγκόσμιας Ταχυδρομικής Ένωσης η οποία έχει δεσμεύσει την κατάληξη ονομάτων χώρου «.post» για χρήση από τους ταχυδρομικούς παρόχους, με σκοπό τη δημιουργία ενός ασφαλούς και έμπιστου περιβάλλοντος για την παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών ανταλλαγής εγγράφων.
I-C: Πόσο ευθέως ανάλογη και συναφής είναι η σχέση των ταχυδρομικών υπηρεσιών με την πορεία ανάπτυξης του ηλεκτρονικού εμπορίου;
Η ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου ήδη αποτελεί τον κύριο μοχλό ανάπτυξης των ταχυδρομικών υπηρεσιών διακίνησης δεμάτων και μικροδεμάτων και η τάση αυτή είναι βέβαιο ότι θα ενισχυθεί στο μέλλον. Για να επιτευχθεί όμως η ανάπτυξη λόγω ηλεκτρονικού εμπορίου στο βαθμό που προβλέπεται, θα πρέπει πρώτα να προσφερθούν στους καταναλωτές οι κατάλληλες συνθήκες ως προς τη δυνατότητα επιλογής προϊόντων, τιμής, παράδοσης του αντικειμένου και πληρωμής, δεδομένου ότι υπάρχει ακόμη επιφύλαξη για τη χρήση πιστωτικών καρτών στο internet.
Σε ό,τι αφορά τις παραδόσεις των αντικειμένων πολύ σημαντικά στοιχεία για τους καταναλωτές είναι η ύπαρξη ειδοποίησης για την παραλαβή του αντικειμένου, μέσω sms ή email, η έγκαιρη παράδοση σε προκαθορισμένο χρόνο και η δυνατότητα εύκολης και ανέξοδης διαδικασίας επιστροφής του αντικειμένου, θέματα που θα πρέπει οι εταιρείες να λάβουν σοβαρά υπόψη. Επίσης το θέμα της ανάπτυξης του ηλεκτρονικού εμπορίου απασχολεί ιδιαίτερα και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή διότι όπως προκύπτει από τα στοιχεία, μόνο το 10% των καταναλωτών πραγματοποιεί ηλεκτρονικές αγορές από άλλο κράτος μέλος της ΕΕ, έναντι ποσοστού 40% των καταναλωτών, που πραγματοποιούν ηλεκτρονικές αγορές εντός της χώρας τους. Ένας κύριος λόγος γι’ αυτό είναι ότι ακόμη δεν υπάρχει ενιαία ταχυδρομική αγορά στην Ευρώπη και οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε πολλές χώρες αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα λόγω διαφορετικού πλαισίου για τις διανομές τους σε κάθε χώρα. Συνεπώς, είναι απαραίτητο να υπάρξει μία συνεπής ταχυδρομική πολιτική σε όλες τις χώρες της Ευρώπης, ώστε να δημιουργηθεί η ενιαία αγορά και να αναπτυχθεί το ηλεκτρονικό εμπόριο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εργάζεται εντατικά προς το στόχο αυτό και πρόκειται μάλιστα να εκδώσει μέχρι το τέλος του έτους σχετική Πράσινη Βίβλο.
I-C: Έχει καθοριστεί και οριστικοποιηθεί το κόστος παροχής της Καθολικής Υπηρεσίας;
Για να ξεκινήσει η διαδικασία υπολογισμού και επαλήθευσης του κόστους παροχής, θα πρέπει πρώτα απ’ όλα τα ΕΛΤΑ, ως φορέας παροχής της Καθολικής Υπηρεσίας, να καθορίσουν τον τρόπο που θα λειτουργούσαν και θα τοποθετούσαν τον εαυτό τους στην αγορά εάν δεν είχαν καμία υποχρέωση παροχής της Καθολικής Υπηρεσίας (το λεγόμενο μοντέλο αναφοράς). Το καθαρό κόστος θα προκύψει από τη σύγκριση της λειτουργίας των ΕΛΤΑ με υποχρεώσεις ΚΥ, με τον τρόπο λειτουργίας τους χωρίς τις υποχρεώσεις της ΚΥ (μοντέλο αναφοράς). Όπως καταλαβαίνετε, η διαδικασία καθορισμού του μοντέλου αναφοράς είναι ιδιαίτερα απαιτητική και ενδεχομένως χρονοβόρα, ενώ στο τέλος αυτό θα πρέπει να αξιολογηθεί από την ΕΕΤΤ ως προς την αξιοπιστία και τη βιωσιμότητά του. Συνεπώς, δε νομίζω ότι θα υπάρξουν συγκεκριμένα νούμερα για το κόστος της καθολικής υπηρεσίας πολύ σύντομα.
I-C: Ποια είναι η εικόνα που παρουσιάζει σήμερα η ελληνική αγορά στον τομέα των Ταχυμεταφορών και πού κατά τη γνώμη σας χρειάζονται παρεμβάσεις;
Δυστυχώς το 2011, για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, τα συνολικά έσοδα της αγοράς ταχυμεταφορών παρουσίασαν πτώση και μάλιστα σημαντική (-6,8%). Για το λόγο αυτό, είναι απαραίτητο σήμερα περισσότερο από ποτέ να βοηθήσουμε την αγορά να λειτουργήσει απρόσκοπτα, χωρίς θεσμικά εμπόδια και δυσχέρειες. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΕΤΤ ανέθεσε σε εταιρεία συμβούλων την εκπόνηση Μελέτης για τις ανάγκες και τις προοπτικές της ελληνικής ταχυδρομικής αγοράς. Η Μελέτη βασίστηκε σε συνεντεύξεις με φορείς του κλάδου (ταχυδρομικές επιχειρήσεις, σημαντικοί πελάτες, δημόσιες υπηρεσίες), αλλά και σε συγκριτική αξιολόγηση της ελληνικής ταχυδρομικής αγοράς με αντίστοιχες ευρωπαϊκές.
Από τη Μελέτη προέκυψαν 11 προτάσεις θεσμικών παρεμβάσεων εντός της αρμοδιότητας της ΕΕΤΤ, αλλά και άλλων Υπουργείων, που κρίνεται ότι μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά την ανάπτυξη του κλάδου. Ενδεικτικά μπορώ να σας αναφέρω ότι τα κύρια θέματα που αναδείχθηκαν είναι η αδειοδότηση και κυκλοφορία των φορτηγών, οι διαδικασίες εκτελωνισμού, η απαλλαγή των ΕΛΤΑ από το ΦΠΑ. Από την ΕΕΤΤ η αγορά ζητάει να ρυθμίσει αποτελεσματικά το θέμα ορισμού και αποζημίωσης της ΚΥ, της πρόσβασης στο Δημόσιο Ταχυδρομικό δίκτυο και το σύστημα των ταχυδρομικών κωδικών.
Σε ό,τι αφορά θέματα αρμοδιοτήτων μας, θα λάβουμε υπόψη τις προτάσεις αυτές στις επόμενες ενέργειές μας, ενώ για τα υπόλοιπα θέματα, έχουμε προωθήσει προτάσεις στα αρμόδια Υπουργεία.
I-C: Υπάρχει η πιθανότητα να θεσπιστεί σύστημα αξιολόγησης των Ταχυδρομικών Εταιρειών;
Υποχρεώσεις και στόχους ποιότητας έχει σήμερα μόνο ο καθορισμένος φορέας για την παροχή της Καθολικής Υπηρεσίας (ΕΛΤΑ) και ειδικότερα για το χρόνο διακίνησης επιστολών Α’ προτεραιότητας. Οι μετρήσεις ποιότητας του ΦΠΚΥ διεξάγονται σήμερα από την ΕΕΤΤ από κοινού με τα ΕΛΤΑ, ενώ στο εξής, βάσει του νέου ταχυδρομικού νόμου θα γίνονται με αποκλειστική αρμοδιότητα και δαπάνη της ΕΕΤΤ. Δεν υπάρχει κάποια σχετική πρόβλεψη ή υποχρέωση στο υφιστάμενο εθνικό ή ευρωπαϊκό πλαίσιο για σύστημα μέτρησης ποιότητας ή άλλης αξιολόγησης των υπολοίπων ταχυδρομικών εταιρειών. Η αλήθεια είναι όμως ότι από την Μελέτη που σας ανέφερα πιο πάνω προέκυψε η ιδέα αυτή ως πρόταση των ίδιων των ταχυδρομικών παρόχων, δηλαδή να καθορισθεί από την ΕΕΤΤ μία διαδικασία μέτρησης της ποιότητας και όποια εταιρεία επιθυμεί να μετρηθεί η ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρει, να αναλαμβάνει το κόστος της μέτρησης, ενώ τα αποτελέσματα θα εγκρίνονται και θα ανακοινώνονται επίσημα από την ΕΕΤΤ. Στόχος μίας τέτοιες ενέργειας θα ήταν η προβολή των εταιρειών που προσφέρουν καλύτερη ποιότητα και όχι η επιβολή κυρώσεων. Επίσης μία δεύτερη πρόταση είναι η δημοσίευση των Αποφάσεων της ΕΕΤΤ σχετικά με την επιβολή κυρώσεων σε ταχυδρομικές εταιρείες την οποία και σκεφτόμαστε να εφαρμόσουμε.
I-C: Ποια θα είναι η θέση των ΕΛΤΑ στο νέο περιβάλλον;
Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι δύσκολη, τη στιγμή μάλιστα που υπάρχει η δηλωμένη βούληση της κυβέρνησης για την ιδιωτικοποίηση των ΕΛΤΑ, η οποία δεν γνωρίζουμε πότε και πώς θα εξελιχθεί. Σε κάθε περίπτωση δύο πράγματα είναι βέβαια:
Το πρώτο είναι ότι τα ΕΛΤΑ έχουν ορισθεί, βάσει νόμου, ως ο φορέας παροχής της Καθολικής Υπηρεσίας για τα επόμενα 15 χρόνια, άρα σίγουρα θα συνεχίσει να έχει ένα πολύ σημαντικό ρόλο στην ελληνική ταχυδρομική αγορά για πολλά χρόνια ακόμα.
Το δεύτερο είναι ότι σύμφωνα με έρευνα αγοράς που έκανε η ΕΕΤΤ το 2011, προέκυψε μία υστέρηση των ΕΛΤΑ σε θέματα ικανοποίησης και εξυπηρέτησης των καταναλωτών, ενώ παράλληλα αναδείχθηκαν τα δυνατά του σημεία που είναι κυρίως το εκτενές δίκτυο των καταστημάτων που διαθέτει, το χαμηλό κόστος των υπηρεσιών που προσφέρει και το γεγονός ότι είναι η πιο γνωστή από τις ταχυδρομικές εταιρείες.
Συνεπώς, η θέση των ΕΛΤΑ στο νέο περιβάλλον θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το κατά πόσο ο ίδιος ο οργανισμός καταφέρει να αξιοποιήσει τα δυνατά του σημεία, βελτιώσει το επίπεδο εξυπηρέτησης που προσφέρει και προσφέρει νέες υπηρεσίες ακόμη και εκτός των κλασικών ταχυδρομικών. Ενδεικτικά, αναφέρω ότι σε πρόσφατη συνέντευξη του Διευθύνοντος Συμβούλου των ΕΛΤΑ στο περιοδικό σας, αναφέρθηκαν οι νέες υπηρεσίες που ήδη προσφέρουν ή πρόκειται να προσφέρουν σύντομα τα ΕΛΤΑ όπως υπηρεσίες καρτοκινητής τηλεφωνίας, ασφαλιστικά και χρηματοοικονομικά προϊόντα και υπηρεσίες και ψηφιακές εφαρμογές και λύσεις οι οποίες θα μετατρέψουν το κλασικό ταχυδρομείο σε Digi-Post, σύμφωνα με τα πρότυπα πολλών ευρωπαϊκών χωρών. Επίσης, τα ΕΛΤΑ σύντομα θα προσφέρουν στους πελάτες τους υπηρεσίες όπως το ηλεκτρονικό τιμολόγιο (e-invoice), ενώ παράλληλα θα ξεκινήσουν τη διάθεση εισιτηρίων για σινεμά, θέατρο και αθλητικά γεγονότα.
Σε ό,τι αφορά τη ρυθμιστική πολιτική της ΕΕΤΤ σε σχέση με τα ΕΛΤΑ, ο στόχος μας είναι διττός: από τη μία, τα ΕΛΤΑ να έχουν την εμπορική ελευθερία να ανταγωνισθούν τους άλλους παρόχους, σύμφωνα πάντα με τους κανόνες του υγιούς ανταγωνισμού, από την άλλη, να διασφαλισθεί η παροχή μίας αποτελεσματικής, βιώσιμης και ποιοτικής καθολικής υπηρεσίας σε όλη την Ελλάδα.
