Για αρκετούς ίσως, η τηλεϊατρική περιορίζεται σε μερικά gadgets ατομικής χρήσης, που μετρούν και αποστέλλουν πληροφορίες, συνήθως μετρήσεις, σε ιατρικό ή μη προσωπικό. Στην πραγματικότητα όμως, πρόκειται απλά για ένα υποσύνολο μίας γενικότερης έννοιας που λέγεται e-health, με την οποία ορίζουμε την άσκηση της ιατρικής και των υπηρεσιών υγείας μέσω ψηφιακών τεχνολογιών.
Μοιραία λοιπόν, από το επίπεδο της ατομικής παρακολούθησης δεικτών υγείας ενός ατόμου, φτάνουμε στην υλοποίηση των έξυπνων νοσοκομείων που είναι ολοκληρωμένες μονάδες υγείας οι οποίες εκμεταλλεύονται τόσο στο επίπεδο περίθαλψης, όσο και σε επίπεδο λειτουργίας τους τις τεχνολογίας τηλεπικοινωνιών και πληροφορικής. Ο Ν. Λαμπρογεώργος Account Manager Public Sector της Cisco για Ελλάδα και Κύπρο μας εξηγεί τι σημαίνει smart-hospital.
I-C: Ποια είναι τα κύρια επιχειρήματα που θα μπορούσατε να παραθέσετε, ώστε να υποστηρίξετε την μετάβαση μίας κλασικής νοσοκομειακής μονάδας σε smart-hospital.
Με βάση τη διεθνή εμπειρία τα νοσοκομεία υστερούν γενικά στην ταχύτητα αφομοίωσης καινοτόμων τεχνολογιών επικοινωνιών και υπηρεσιών πληροφορικής. Η βασική αιτία της συγκεκριμένης τάσης είναι το γεγονός ότι στα νοσοκομεία συνυπάρχουν συνήθως πολλά ετερογενή συστήματα. Η αδυναμία επικοινωνίας των συγκεκριμένων συστημάτων μεταξύ τους οδηγεί στην κατασπατάληση πόρων (οικονομικών και ανθρώπινων) απλά και μόνο για τη μεταφορά των δεδομένων από το ένα σύστημα στο άλλο. Επίσης μειώνει το επίπεδο των παρεχόμεων υπηρεσιών προς τους ασθενείς και τους συνοδούς τους, καθώς και το επίπεδο του εργασιακού περιβάλλοντος για τους εργαζομένους.
Προκειμένου να αντιμετωπίσουν τη συγκεκριμένη πρόκληση τα νοσοκομεία οφείλουν να υιοθετήσουν πρακτικές και τεχνολογίες που διασφαλίζουν ασφαλή πρόσβαση και διασύνδεση όλων των συστημάτων μεταξύ τους, τόσο στο επίπεδο των κλινικών δεδομένων ασθενών όσο και στο επίπεδο της αποδοτικότητας των λειτουργικών και επιχειρησιακών διαδικασιών.
Ένα smart-hospital λοιπόν επιδιώκει να πετύχει:
• Βελτίωση του επιπέδου ποιότητας και της ασφάλειας
• Μείωση του κόστους λειτουργίας και ταυτόχρονη αύξηση της αποδοτικότητας του
• Βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους ασθενείς και στους συνοδούς
• Δημιουργία και προσφορά νέου τύπου υπηρεσιών
• Υποστήριξη των πλέον σύγχρονων ιατρικών μεθόδων και διαδικασιών
• Υποστήριξη της διοικητικής και λειτουργικής ικανότητας του νοσοκομείου με άμεσο αποτέλεσμα τη βελτίωση της προσβασιμότητάς του ειδικά από ευάλωτες ομάδες πληθυσμού
Σε ένα ολοκληρωμένο “έξυπνο νοσοκομείο”, η πληροφορία που παράγεται σε οποιοδήποτε σημείο του νοσοκομείου, ψηφιοποιείται, διατρέχει και υποστηρίζεται από όλα τα κλινικά, επιχειρησιακά και διοικητικά συστήματα.
Η συγκεκριμένη διαδικασία έχει ως αποτέλεσμα οι υπηρεσίες του έξυπνου νοσοκομείου να ξεφεύγουν από τα στενά όρια της φυσικής δομής του και να είναι διαθέσιμες παντού και πάντα υποστηρίζοντας τον ασθενή πριν και μετά την είσοδό του στο νοσοκομείο όπως και ομάδες πληθυσμού που λόγω φυσικών περιορισμών δεν μπορούν να επισκεφθούν τη φυσική δομή του νοσοκομείου.
I-C: Ποια είναι η εμπειρία που έχει αποκομίσει και τα αποτελέσματα που έχει εξάγει η Cisco από τις υλοποιήσεις που έχει ολοκληρώσει σε μονάδες υγείας;
Η Cisco τα τελευταία χρόνια έχει δώσει ιδιαίτερη προτεραιότητα παγκοσμίως στις λύσεις που αναπτύσσει και προσφέρει για το χώρο της υγείας. Η διαδικασία αυτή έχει στηριχθεί σε προσεκτική ανάλυση και συνεχή παρακολούθηση των τάσεων που υπάρχουν στον τρόπο λειτουργίας των μονάδων υγείας καθώς και στον τρόπο διασύνδεσης των υγειονομικών δομών μεταξύ τους καθώς και ανά βαθμίδα (πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας με δευτεροβάθμιες δομές). Η ανάλυση αυτή επιτρέπει την εφαρμογή λύσεων πληροφορικής και επικοινωνιών που πραγματικά συνεισφέρουν στη λειτουργική και επιχειρησιακή βελτίωση των μονάδων υγείας, χωρίς να περιορίζεται η επιχειρησιακή τους ετοιμότητα και δυνατότητα έως την πλήρη υιοθέτηση των λύσεων αυτών. Το σύνολο των λύσεων αποτελούν τη Connect Health αρχιτεκτονική.
Ένα επίσης σημαντικό συμπέρασμα είναι η έμφαση που πρέπει να δίνεται στην απλότητα χρήσης των λύσεων πληροφορικής και επικοινωνιών προκειμένου να υιοθετούνται από το σύνολο του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού. Σε οποιαδήποτε υγειονομική μονάδα απόλυτη προτεραιότητα έχει η υγεία των ασθενών και όχι η υιοθέτηση της μίας ή της άλλης περίπλοκης τεχνολογικής λύσης. Ότι προτείνεται στα πλαίσια μία υγειονομικής μονάδας θα πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιηθεί με απλό τρόπο και να συνεισφέρει στην αύξηση της παραγωγικότητας. Όχι λοιπόν στην τεχνολογία για την τεχνολογία.
Επίσης, η διαλειτουργικότητα των συστημάτων εντός του νοσοκομείου αλλά και μεταξύ διαφορετικών μονάδων υγείας είναι απαραίτητη. Και αυτή δεν περιορίζεται μόνο στα πληροφοριακά συστήματα, αλλά και σε όλα τα δεδομένα (ιατρικά, προσωπικά κτλ) που παράγονται και αποθηκεύονται σε αυτά.
Τέλος, με δεδομένη τη συνεχή αύξηση του κόστους λειτουργίας των μονάδων υγείας, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως, εξαιτίας της προόδου της ιατρικής επιστήμης και των νέων θεραπευτικών πρωτοκόλλων που εφαρμόζονται (τα οποία είναι μεν πολύ ακριβότερα από παλαιότερα είναι όμως πολύ πιο αποτελεσματικά για τους ασθενείς), υπάρχει ανάγκη εφαρμογής της αρχής της οικονομικότητας στις προσφερόμενες λύσεις πληροφορικής. Αυτό σημαίνει πως θα πρέπει το κόστος της όποιας επένδυσης να μπορεί να συνεισφέρει ουσιαστικά είτε στη μείωση του κόστους λειτουργίας της μονάδας υγείας, είτε στη μετρήσιμη αύξηση της αποδοτικότητάς της σε δεδομένο χρόνο.
Η Cisco Systems είναι περήφανη που συνετέλεσε με εξοπλισμό και υπηρεσίες στην ανάπτυξη και τη λειτουργία του πρώτου έξυπνου νοσοκομείου (smart hospital) στην Ελλάδα, το Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης «Παπαγεωργίου», ενός από τα πιο σύγχρονα στην Ευρώπη. Οι καινοτόμες υπηρεσίες που προσφέρονται στους ασθενείς, συνοδούς και εργαζομένους, όπως ασύρματη πρόσβαση παντού, υπηρεσίες ψυχαγωγίας, ενημέρωσης και εκπαίδευσης, πρόσβασης στα συστήματα και τις πληροφορίες του νοσοκομείου πάντα, από οποιαδήποτε συσκευή, υπηρεσίες εύρεσης θέσης και παρακολούθησης εξοπλισμού, χρήσης τηλεφωνίας σε όλες τις συσκευές, είναι πρωτοποριακές για τον Ελληνικό χώρο αλλά και για τις Ευρωπαικές μονάδες υγείας. Μελέτη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης που θα δημοσιευθεί σύντομα, θα καταδείξει τα σημαντικά οφέλη, την μείωση κόστους, αύξηση παραγωγικότητας και εξυπηρέτησης των ασθενών.
I-C: Θα μπορούσε η φροντίδα του ασθενή να επεκτείνεται και εκτός του νοσοκομειακού περιβάλλοντος;
Όπως ανέφερα και παραπάνω ένα «έξυπνο νοσοκομείο» θα πρέπει να διευρύνει το πεδίο δράσης του και έξω από το φυσικό χώρο στον οποίο αναπτύσσεται. Θα πρέπει η διεπαφή του με τον πληθυσμό που εξυπηρετεί να είναι συνεχής και να περιλαμβάνει όλες τις βαθμίδες υγείας.
Το «έξυπνο νοσοκομείο» πρέπει να λειτουργεί ασθενοκεντρικά παρακολουθώντας τον «ασθενή» σε όλες τις φάσεις της βιολογικής εξέλιξης μίας νόσου, από την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση (πρόληψη και πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας) έως την έξοδό του από το νοσοκομείο και την αποκατάσταση ή αποθεραπεία. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η μέγιστη αποτελεσματικότητα της θεραπείας για τον ασθενή, αποφεύγονται ιατρικά λάθη και αντικρουόμενα θεραπευτικά πρωτόκολλα ανά βαθμίδα υγείας και επιτυγχάνεται ταχύτατη θεραπεία του ασθενούς με ορθολογικό κόστος και αποτελεσματική λειτουργία για το νοσοκομείο. Επίσης η μείωση ανάγκης επίσκεψης και παραμονής σε αυτά, βοηθούν στην αποσυμφόρηση τους με όλα τα πλεονεκτήματα που κάτι τέτοιο προσφέρει.
Για να μπορέσει φυσικά να υλοποιηθεί η παραπάνω προσέγγιση από ένα νοσοκομείο, θα πρέπει αφενός οι υπηρεσίες του να είναι ψηφιακά διαθέσιμες μέσα από όλα τα εναλλακτικά δίκτυα (smartphones, tablets, ψηφιακά εργαλεία συνεργατικότητας και άλλα) και αφετέρου ο οργανισμός του να μπορεί να εξελιχθεί και να λειτουργήσει σε αυτή τη διάσταση.
I-C: Θεωρείτε ότι η ελληνική πραγματικότητα λειτουργεί ανασταλτικά ή ευνοϊκά στην υιοθέτηση παρόμοιων προσεγγίσεων;
Η ελληνική πραγματικότητα στον τομέα υγείας χαρακτηρίζεται από πολλές αναχρονιστικές προσεγγίσεις τόσο σε σχέση με τον τρόπο λειτουργίας των μονάδων υγείας και εξυπηρέτησης του πληθυσμού όσο και στην προσέγγιση και την αντίληψη για τις υπηρεσίες και παροχές υγείας που έχει ο εξυπηρετούμενος πληθυσμός.
Εντούτοις, έχουμε παρατηρήσει πως τα τελευταία χρόνια υπάρχει μία σαφής πρόθεση και από την πολιτεία αλλά και από μεγάλη ομάδα λειτουργών της υγείας (ιατρών, νοσηλευτών και διοικητικού προσωπικού) να υιοθετηθούν οι τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών προκειμένου να εξυγχρονιστεί ο τρόπος παροχής υπηρεσιών υγείας στην Ελλάδα. Στη μεταστροφή αυτή, προς την υιοθέτηση υποδομών ΤΠΕ από τις μονάδες υγείας, παίζει σημαντικό ρόλο και η συνεχιζόμενη οικονομική κρίση, η οποία καθιστά απαιτητά τα συστήματα εκείνα στα νοσοκομεία που μπορούν αποδεδειγμένα να μειώσουν το κόστος λειτουργίας βοηθώντας ταυτόχρονα στην εξοικονόμηση χρόνου για τους ιατρούς και το νοσηλευτικό προσωπικό και βελτιώνοντας τέλος το επίπεδο εξυπηρέτησης για τους πολίτες.
Θα μπορούσα λοιπόν να ισχυριστώ πως αν και είμαστε ακόμα πολύ πίσω στο επίπεδο υιοθέτησης ολοκληρωμένων λύσεων Πληροφορικής από τα δημόσια άλλα και τα ιδιωτικά νοσοκομεία σε σχέση με την Ευρώπη εντούτοις παρατηρείται μία αυξητική τάση στη ζήτηση για τέτοιες λύσεις, που προσδίδει μία αισιοδοξία για το μέλλον.
I-C: Θα μπορούσαν οι εφαρμογές τηλεϊατρικής να αναβαθμίσουν τις πρωτοβάθμιες υπηρεσίες υγείας;
Η τηλεϊατρική αποτελεί μονόδρομο για την ανάπτυξη της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Ιδιαίτερα στην Ελλάδα όπου η γεωγραφία δεν βοηθάει την προσβασιμότητα σε ιατρούς ειδικοτήτων ισότιμα για όλο τον πληθυσμό. Η τηλεϊατρική σε όλες της, τις εκδόσεις (τήλε-φροντίδα, τήλε-πρόνοια, συμβουλευτική τήλε-ιατρική, τήλε-ψυχιατρική) εξασφαλίζει τη διασύνδεση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας με τη δευτεροβάθμια ενώ επιτρέπει και την ανάπτυξη διευρυμένων δράσεων προληπτικής ιατρικής.
Η τηλεϊατρική μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά τόσο σε περιπτώσεις τακτικών περιστατικών (μέσω τήλε-ραντεβού και τήλε-εξέτασης) όσο και σε περιπτώσεις εκτάκτων περιστατικών όπου πρέπει να αξιολογηθεί σωστά η κατάσταση του ασθενούς και να αποφασιστούν ενέργειες μεταφοράς του σε μεγαλύτερες υγειονομικές μονάδες ή η εξυπηρέτηση του περιστατικού στην τοπική υγειονομική μονάδα. Όπως ίσως γνωρίζεται η διακομιδή ασθενών σε περιπτώσεις εκτάκτων περιστατικών έχει μεγάλο κόστος για το σύστημα υγείας, αλλά και τον ίδιο τον ιδιώτη. Και ενώ πρέπει να είναι κατανοητό ότι με την εφαρμογή της τηλεϊατρικής δεν μπορεί κανείς να περιμένει τη εξάλειψη του κόστους αυτού, εντούτοις και ο περιορισμός κατά ένα μικρό έστω ποσοστό των διακομιδών αυτών θα έχει σημαντικό οικονομικό όφελος τόσο για το σύστημα υγείας όσο και για τους πολίτες.
Τέλος, θα ήθελα να τονίσω πως η υποδομή τηλεϊατρικής με την κατάλληλη αρχιτεκτονική και τεχνολογική υποδομή, μπορεί να δώσει τη δυνατότητα για ανάπτυξη συμπληρωματικών υπηρεσιών όπως εκπαίδευση και κατάρτιση του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού, την ανάπτυξη προγραμμάτων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης ακόμα και τη χρήση των υποδομών της, για εφαρμογές διοικητικής μέριμνας.
Η Cisco Systems είναι περήφανη που συνετέλεσε με εξοπλισμό και υπηρεσίες στην ανάπτυξη και τη λειτουργία του πλέον σύγχρονου συστήματος τηλεϊατρικής στην Ευρώπη και ενός από τα πιο προηγμένα στον κόσμο, του Εθνικού Δικτύου Τηλεϊατρικής (ΕΔΙΤ) που υλοποιήθηκε για τη 2η Υγειονομική Περιφέρεια Πειραιώς και Νήσων Αιγαίου και θα δοθεί σύντομα σε παραγωγική χρήση. Με το έργο αυτό η χώρα και με δεδομένη την επιχειρησιακή του αξιοποίηση από το Υπουργείο Υγείας, η χώρα μας θα βρεθεί στο Ευρωπαϊκό και Παγκόσμιο προσκήνιο των υποδομών τηλεϊατρικής.
