Kaspersky: ελάχιστα σημάδια επιβράδυνσης στην ψηφιακή βία μέσω stalkerware

Πέρυσι, σχεδόν 30.000 χρήστες φορητών συσκευών παγκοσμίως στοχοποιήθηκαν από stalkerware – λογισμικό μυστικής παρακολούθησης που χρησιμοποιείται από κακοποιητές για την παρακολούθηση των θυμάτων τους – σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Kaspersky State of Stalkerware 2022.

Το State of Stalkerware είναι μια ετήσια έκθεση της Kaspersky η οποία αποσκοπεί στην καλύτερη κατανόηση του αριθμού των ανθρώπων που επηρεάζονται παγκοσμίως από αυτήν τη μορφή ψηφιακής παρακολούθησης. Το 2022, τα δεδομένα της Kaspersky αποκαλύπτουν ότι 29.312 άτομα σε όλο τον κόσμο επηρεάστηκαν από stalkerware, αριθμός που συνάδει πλήρως με τους 32.694 χρήστες που επηρεάστηκαν το 2021. Μετά από μια σταθερά πτωτική τάση κατά τα έτη πριν από το 2021, αυτή η σχετική σταθερότητα αναδεικνύει την παγκόσμια κλίμακα του digital stalking υποδηλώνοντας ότι το πρόβλημα δεν θα λυθεί από μόνο του.

Σύμφωνα με το Kaspersky Security Network το 2022, Ρωσία, Βραζιλία, Ινδία, Ιράν και Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής ήταν οι πέντε κορυφαίες χώρες που επλήγησαν περισσότερο από stalkerware. Τις χώρες αυτές ακολούθησαν η Τουρκία, η Γερμανία, η Σαουδική Αραβία, η Υεμένη και, τέλος, το Μεξικό, συμπληρώνοντας έτσι τον κατάλογο των δέκα εθνών που έχουν πληγεί περισσότερο. Συνολικά, η Kaspersky εντόπισε περιπτώσεις stalkerware σε 176 χώρες σε όλον τον κόσμο, αποδεικνύοντας ότι η ψηφιακή παρακολούθηση συνεχίζει να αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο που επηρεάζει όλες τις χώρες.

Η ψηφιακή βία και η ανάγκη δράσης απέναντί της

Το stalkerware είναι ένα εμπορικά διαθέσιμο λογισμικό που μπορεί να εγκατασταθεί διακριτικά σε συσκευές smartphone, επιτρέποντας στους δράστες να παρακολουθούν κάθε βήμα της ιδιωτικής ζωής ενός ατόμου χωρίς το τελευταίο να το γνωρίζει. Καθώς ο δράστης απαιτεί φυσική πρόσβαση (και κωδικούς) σε μία συσκευή, το stalkerware χρησιμοποιείται συχνά σε κακοποιητικές σχέσεις. Παρόλο που τα δεδομένα που συλλέγονται από την Kaspersky είναι ανώνυμα, άλλες έρευνες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες επηρεάζονται κυρίως από αυτήν τη μορφή ψηφιακής βίας. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η ψηφιακή βία είναι ακόμα μία διάσταση βίας και πρέπει να νοείται ως ένα συνεχές της βίας εκτός διαδικτύου με πραγματικές και αρνητικές επιπτώσεις για τα θύματα.

Η Δρ. Leonie Maria Tanczer, Associate Professor στο University College London (UCL) και επικεφαλής της ομάδας έρευνας για το φύλο και την τεχνολογία του UCL, επισημαίνει τη σημασία της έρευνας της Kaspersky: «Είναι σημαντικό να υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα σχετικά με το stalkerware, διότι τα ποσοτικά στοιχεία σχετικά με την κλίμακα και τη φύση των μορφών διαδικτυακού εξαναγκασμού και ελέγχου παραμένουν περιορισμένα. Αν και η αναφορά παρέχει πληροφορίες μόνο για χρήστες κινητών συσκευών που χρησιμοποιούν τις λύσεις ασφάλειας της Kaspersky, μπορούμε να προβλέψουμε ότι η πλήρης έκταση της χρήσης stalkerware είναι πολύ μεγαλύτερη. Τα στοιχεία αυτά είναι, συνεπώς, ανησυχητικά, αλλά χρήσιμα, και μπορούν να συμβάλουν στην παροχή κινήτρων για έρευνα και δράση για την επιτάχυνση της ανάπτυξης τόσο νομικών όσο και τεχνικών στρατηγικών μετριασμού, οι οποίες να αυξάνουν όχι μόνο την ανίχνευση αλλά και την ανάπτυξη λογισμικού επιτήρησης».

Η Kaspersky εργάζεται ενεργά για τη βελτίωση της προστασίας των χρηστών. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, η Kaspersky έχει ανανεώσει την υπηρεσία Privacy Alert -μια ειδοποίηση σε περίπτωση που βρεθεί λογισμικό stalkerware σε μια συσκευή. Η ενημέρωση σημαίνει ότι η ειδοποίηση δεν ενημερώνει πλέον μόνο τον χρήστη σχετικά με την παρουσία λογισμικού stalkerware στη συσκευή, αλλά προειδοποιεί επίσης τον χρήστη ότι εάν καταργηθεί το λογισμικό stalkerware θα ειδοποιηθεί το άτομο που εγκατέστησε το λογισμικό.

Από την κυκλοφορία της το 2019, η υπηρεσία Privacy Alert της Kaspersky περιλαμβάνεται σε όλες τις καταναλωτικές λύσεις ασφάλειας της εταιρείας για προστασία από stalkerware.

«Χιλιάδες άνθρωποι πέφτουν θύματα stalkerware ετησίως. Δεδομένης της σαφούς σύνδεσης με τη βία, αυτή είναι μια ανησυχητική τάση, και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο εργαζόμαστε σε διαφορετικές άκρες του φάσματος για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Εκτός της αύξησης ευαισθητοποίησης, την κοινοποίηση της εμπειρογνωμοσύνης μας και τη συνεργασία με τρίτα μέρη, η Kaspersky έχει πλέον ενημερώσει την ειδοποίηση απορρήτου της προς τους χρήστες, σε περίπτωση που εντοπιστεί υλικό stalkerware στις συσκευές τους, ώστε να ενημερωθούν ότι ο δράστης θα ειδοποιηθεί σε περίπτωση αφαίρεσης του λογισμικού. Ο λόγος πίσω από αυτό είναι απλός: Εάν το λογισμικό διαγραφεί, διαγράφεται επίσης και η απόδειξη ότι έχει εγκατασταθεί λογισμικό stalkerware και εάν ο δράστης χάσει τον έλεγχο σε μια συσκευή, η κατάσταση ενδέχεται να κλιμακωθεί. Στόχος μας είναι να διασφαλίσουμε ότι τα θύματα κατανοούν τον καλύτερο τρόπο δράσης για την επίτευξη του ασφαλέστερου δυνατού αποτελέσματος προκειμένου να αντιστρέψουμε την τάση ενάντια σε αυτήν τη μορφή ψηφιακής βίας», αναφέρει η Christina Jankowski, Επικεφαλής Εξωτερικών Σχέσεων της Kaspersky.

Η Kaspersky συνεργάζεται με ειδικούς και οργανισμούς στον τομέα της ενδοοικογενειακής βίας, από υπηρεσίες υποστήριξης θυμάτων και προγράμματα δράστη έως ερευνητικά και κυβερνητικά γραφεία, για την ανταλλαγή γνώσεων και την υποστήριξη τόσο των επαγγελματιών όσο και των θυμάτων. Η Kaspersky είναι ένας από τους συνιδρυτές του Coalition Against Stalkerware, μιας διεθνούς ομάδας που ασχολείται αποκλειστικά με την καταπολέμηση του stalkerware και της ενδοοικογενειακής βίας. Από το 2021 έως το 2023, η Kaspersky ήταν εταίρος του προγράμματος της Ε.Ε. DeStalk, το οποίο συγχρηματοδοτήθηκε από το πρόγραμμα Δικαιωμάτων, Ισότητας και Ιθαγένειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τον Ιούνιο του 2022, η Kaspersky παρουσίασε μια ιστοσελίδα για την κοινή χρήση περισσότερων πληροφοριών σχετικά με το Tinycheck, ένα δωρεάν, ασφαλές και εύχρηστο εργαλείο για τον έλεγχο συσκευών για τυχόν λογισμικό stalkerware και εφαρμογές παρακολούθησης.