Ενημερωτικές δράσεις ΕΚΤ για τη Διεθνή Εβδομάδα Ανοικτής Πρόσβασης στη γνώση

Για τέταρτη συνεχή χρονιά το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) συμμετέχει στη Διεθνή Εβδομάδα Ανοικτής Πρόσβασης στη γνώση (20-26 Οκτωβρίου 2014). Με την πραγματοποίηση ταυτόχρονων και συντονισμένων δράσεων για την Ανοικτή Πρόσβαση σε παγκόσμιο επίπεδο, στόχος της Εβδομάδας είναι η ευρεία ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της ερευνητικής και της ακαδημαϊκής κοινότητας στις διαδικασίες Ανοικτής Πρόσβασης στον χώρο της δημοσίευσης των δεδομένων και των αποτελεσμάτων της δημόσια χρηματοδοτούμενης έρευνας.

Το ΕΚΤ, πρωτοστατώντας στην ανάπτυξη σχετικών πολιτικών και στη διάδοση της Ανοικτής Πρόσβασης στην Ελλάδα, επικεντρώνει τις δράσεις της φετινής διοργάνωσης στην ενημέρωση για τις απαιτήσεις και τις ανάγκες του νέου προγράμματος “Ορίζοντας 2020” της ΕΕ για την έρευνα & καινοτομία. Οι δράσεις (20-24 Οκτωβρίου στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών) απευθύνονται κυρίως σε ερευνητές, διαχειριστές και χρηματοδότες έρευνας, σε διαχειριστές έργων στο πλαίσιο του Ορίζοντα 2020, καθώς και σε βιβλιοθηκονόμους, κυρίως ερευνητικών και επιστημονικών βιβλιοθηκών.

Κεντρική εκδήλωση των δράσεων του ΕΚΤ για την Εβδομάδα Ανοικτής Πρόσβασης 2014, είναι το Σεμινάριο “Ανοικτή Πρόσβαση και Ορίζοντας 2020” το οποίο θα διεξαχθεί στις 22 Οκτωβρίου (09.30-15.00) στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ) και θα εστιάζει στις απαιτήσεις του Ορίζοντα 2020 για Ανοικτή Πρόσβαση σε δημοσιεύσεις και επιστημονικά δεδομένα. Στο πλαίσιο αυτό θα γίνουν παρουσιάσεις από το εξειδικευμένο προσωπικό του ΕΚΤ σε θέματα όπως η διαχείριση των πνευματικών δικαιωμάτων, η κάλυψη των απαιτήσεων για παροχή Ανοικτής Πρόσβασης από τους ερευνητές στο πλαίσιο έργων και ο σχεδιασμός πλάνων διαχείρισης δεδομένων (data management plans).

Επίσης, θα γίνουν παρουσιάσεις των σχετικών υπηρεσιών για την Ανοικτή Πρόσβαση, που αναπτύσσει ή υποστηρίζει το ΕΚΤ και που απευθύνονται σε ερευνητές και επιστήμονες (Αποθετήριο Ήλιος του EIE, Zenodo, e-publishing, κ.ά.). Στις θεματικές συζητήσεις που θα ακολουθήσουν, οι συμμετέχοντες θα μπορούν να διευκρινίσουν επιπλέον απορίες και να αναζητήσουν στοχευμένη βοήθεια σε ζητήματα που τους απασχολούν αναφορικά με τις απαιτήσεις του Ορίζοντα 2020 για την Ανοικτή Πρόσβαση.

Το σεμινάριο θα πλαισιώσει η δράση “Μάθε, Άκου, Ρώτα” που θα διεξάγεται από 20 έως 24 Οκτωβρίου στη Βιβλιοθήκη Επιστήμης, Τεχνολογίας, Πολιτισμού του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης στο ΕΙΕ:

α) Μάθε: Οι επισκέπτες και οι ερευνητές μπορούν να ενημερωθούν για την Ανοικτή Πρόσβαση (ΑΠ), τα οφέλη, τις σχετικές υποδομές και τις δράσεις του ΕΚΤ, καθώς και πάνω σε ζητήματα εκκαθάρισης πνευματικών δικαιωμάτων. Επίσης, θα μπορούν να ξεναγηθούν διαδικτυακά σε sites Ανοικτής Πρόσβασης, στο Ηλεκτρονικό Αναγνωστήριο της Βιβλιοθήκης (ώρες λειτουργίας: 08.30-20.00).

β) Άκου: Οι ερευνητές θα μπορούν να παρακολουθήσουν ενημερωτικές δεκαπεντάλεπτες παρουσιάσεις για την Ανοικτή Πρόσβαση στο Ηλεκτρονικό Αναγνωστήριο της Βιβλιοθήκης. Πιο συγκεκριμένα, στις 11:00 και στις 14:00 καθημερινά θα πραγματοποιούνται 20λεπτες ενημερωτικές συνεδρίες προς τους ερευνητές σχετικά με την αυτοαρχειοθέτηση σε ιδρυματικά αποθετήρια, όπως το αποθετήριο Ήλιος του ΕΙΕ.

γ) Ρώτα: Το προσωπικό του ΕΚΤ θα βρίσκεται στη διάθεση του κοινού, για να προσφέρει περαιτέρω πληροφόρηση και να απαντήσει σε ερωτήματα που αφορούν την Ανοικτή Πρόσβαση.

Σημειώνεται ότι στον ισόγειο χώρο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, όπου βρίσκονται η Βιβλιοθήκη Επιστήμης, Τεχνολογίας, Πολιτισμού και το Ηλεκτρονικό Αναγνωστήριο του ΕΚΤ, λειτουργεί δωρεάν ασύρματο ευρυζωνικό δίκτυο WiFi που επιτρέπει την πρόσβαση των επισκεπτών στο Διαδίκτυο και στο περιεχόμενο της Ψηφιακής Βιβλιοθήκης του ΕΚΤ.

Η συμμετοχή στο Σεμινάριο “Ανοικτή Πρόσβαση και Ορίζοντας 2020” είναι δωρεάν, απαιτείται όμως online εγγραφή. Περισσότερες πληροφορίες για τις ενημερωτικές δράσεις του ΕΚΤ για την Εβδομάδα Ανοικτής Πρόσβασης 2014 διατίθενται στον δικτυακό τόπο www.openaccess.gr.

Σχετικά με την Ανοικτή Πρόσβαση

Ανοικτή Πρόσβαση είναι η ελεύθερη, άμεση, διαρκής και απαλλαγμένη από τέλη και τους περισσότερους περιορισμούς πνευματικών δικαιωμάτων διαδικτυακή πρόσβαση σε ψηφιακό ακαδημαϊκό και επιστημονικό περιεχόμενο. Οι αναγνώστες μπορούν να χρησιμοποιούν ελεύθερα το διατιθέμενο υλικό για ερευνητικούς, εκπαιδευτικούς και άλλους σκοπούς.

Η Ανοικτή Πρόσβαση παρέχεται μέσω Ψηφιακών Αποθετηρίων και Επιστημονικών Περιοδικών. Τα Αποθετήρια (ιδρυματικά ή θεματικά) είναι υποδομές οργανωμένου ψηφιακού περιεχομένου που περιλαμβάνουν επιστημονικά τεκμήρια (άρθρα, βιβλία, μονογραφίες, διδακτορικές διατριβές, πρακτικά συνεδρίων, εκπαιδευτικό υλικό, αρχεία ήχου και εικόνας κ.ά.). Τα Επιστημονικά Περιοδικά είναι και αυτά ελεύθερα προσβάσιμα στο Διαδίκτυο και δημοσιεύουν άρθρα, ακολουθώντας διαδικασίες αξιολόγησης από κριτές.

Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης καταλύτης για την Ανοικτή Πρόσβαση

Στην εποχή του Διαδικτύου, η Ανοικτή Πρόσβαση στη γνώση έχει τη δύναμη να μετασχηματίσει τον τρόπο που διεξάγεται η επιστημονική έρευνα και διατίθενται τα αποτελέσματά της, με άμεσα και ορατά αποτελέσματα για την επιστήμη, τη βιομηχανία, την ιατρική και την κοινωνία ως σύνολο. Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης υποστηρίζει την ανάπτυξη ενός δυναμικού και βιώσιμου οικοσυστήματος της γνώσης στην Ελλάδα και προωθεί την υιοθέτηση της Ανοικτής Πρόσβασης ως κεντρικής πολιτικής στη διάθεση των αποτελεσμάτων της δημόσια χρηματοδοτούμενης έρευνας. Οι σημαντικότερες δράσεις που αναπτύσσει το ΕΚΤ σε αυτή την κατεύθυνση είναι οι εξής:

Το ΕΚΤ προσφέρει Ανοικτή Πρόσβαση σε μεγάλο όγκο έγκριτου επιστημονικού και πολιτιστικού περιεχομένου, το οποίο παράγεται στη χώρα μας, καθώς και υποδομές και υπηρεσίες σε φορείς έρευνας και πολιτισμού της χώρας. Αναπτύσσει και διαθέτει υπηρεσίες Ανοικτής Πρόσβασης εθνικής εμβέλειας όπως, μεταξύ άλλων, το Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών (http://www.didaktorika.gr), ιδρυματικά και θεματικά αποθετήρια επιστημονικού και πολιτιστικού περιεχομένου (http://www.ekt.gr/repositories), έγκριτες ηλεκτρονικές επιστημονικές εκδόσεις (http://epublishing.ekt.gr) και το www.openarchives.gr, τη μεγαλύτερη ελληνική πύλη πρόσβασης σε ψηφιακό περιεχόμενο επιστήμης και πολιτισμού. Έτσι το ΕΚΤ δίνει στους φορείς τη δυνατότητα να μεταβούν σε ηλεκτρονικά περιβάλλοντα εργασίας και να διαθέτουν το περιεχόμενό τους, μετέχοντας στην παγκόσμια κίνηση για την ανοικτή επιστήμη και τον πολιτισμό, ενώ παράλληλα προσφέρει στους ερευνητές και τους πολίτες Ανοικτή Πρόσβαση στη γνώση.
Το ΕΚΤ συμμετέχει ενεργά σε διεθνείς πρωτοβουλίες που υποστηρίζουν την ανάπτυξη των κατάλληλων πολιτικών και υποδομών για τη διεξαγωγή της ανοικτής επιστήμης στη χώρα μας και στην Ευρώπη. Συμμετέχει στο έργο OpenAIRE (www.openaire.eu), την ευρωπαϊκή ηλεκτρονική υποδομή για την Ανοικτή Πρόσβαση στην έρευνα, που χρηματοδοτείται από το 7^ο Πρόγραμμα Πλαίσιο και τον Ορίζοντα 2020. Συντονίζει το ευρωπαϊκό έργο PASTEUR4OA (www.pasteur4oa.eu) για την υποστήριξη των πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης πανευρωπαϊκά, και συμμετέχει στο έργο RECODE (www.recode.eu) για τον συντονισμό πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης στα επιστημονικά δεδομένα.
To EKT προσφέρει στους Έλληνες ερευνητές και ακαδημαϊκούς πληροφόρηση και εκπαίδευση για την Ανοικτή Πρόσβαση, ώστε να είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις αυξανόμενες απαιτήσεις των χρηματοδοτών έρευνας, και ιδιαιτέρως της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο πλαίσιο του Ορίζοντα 2020, για την Ανοικτή Πρόσβαση σε επιστημονικές δημοσιεύσεις και επιστημονικά δεδομένα. Οι σχετικές πληροφορίες και δράσεις παρουσιάζονται μέσα από τον δικτυακό τόπο www.openaccess.gr.
Το ΕΚΤ προωθεί το έγκριτο ελληνικό περιεχόμενο επιστήμης και πολιτισμού σε διεθνείς πλατφόρμες και μηχανές αναζήτησης, όπως η Europeana, η ευρωπαϊκή πύλη DART για τις διδακτορικές διατριβές, το Google Scholar.