 |
Αν και το να επικεντρωνόμαστε στα ποσοστά απορρόφησης δεν είναι πάντα το σωστό μέτρο, θα θέλατε να μας ενημερώσετε για το ποσοστό που έχει φτάσει μέχρι σήμερα η απορρόφηση του ΕΠ Ψηφιακή Σύγκλιση.
Η απορρόφηση του ΕΠ Ψηφιακή Σύγκλιση βρίσκεται σήμερα στο 21,5%, ενώ συμπεριλαμβανομένων των εκχωρήσεων από τα Επιχειρησιακά Προγράμματα των Περιφερειών της χώρας, φτάνει το 27,7%. Αν και, πράγματι, η απορρόφηση δεν υπήρξε ο μοναδικός στόχος για την Ειδική Γραμματεία Ψηφιακού Σχεδιασμού αυτή τη διετία, θα πρέπει να σημειωθεί ότι ξεκινήσαμε από το 0,34% το Φλεβάρη του 2010 για να φτάσουμε σήμερα στα νούμερα που σας ανέφερα.
Όπως, όμως, έχουμε πει επανειλημμένα, δεν είναι η απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων η πρώτη μας προτεραιότητα. Δισεκατομμύρια απορροφήθηκαν δεκαετίες τώρα από αντίστοιχα κοινοτικά πακέτα, αλλά σήμερα αναζητάμε, συχνά μάταια, τις υπηρεσίες και τα έργα που υλοποιήθηκαν με αυτά τα χρήματα. Δική μας προτεραιότητα αυτή τη διετία υπήρξε και συνεχίζει να είναι η υλοποίηση λειτουργικών ψηφιακών παρεμβάσεων με ουσιαστική αξία για τον πολίτη, το κράτος και τις επιχειρήσεις της χώρας.
Από τα τέλη του 2010, είδαμε μια ποιοτική μεταστροφή ιδιαίτερα στη στόχευση των έργων. Τι ήταν αυτό που προκάλεσε την αλλαγή αυτή;
Χαίρομαι που το αναφέρετε και εύχομαι, ειλικρινά, αυτή η αλλαγή στόχευσης της ψηφιακής στρατηγικής που ανακοινώσαμε το 2010 και την οποία έκτοτε υλοποιούμε καταβάλλοντας κάθε δυνατή προσπάθεια, να έχει γίνει «κτήμα» όλων όσων εμπλέκονται σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής των έργων που δρομολογήσαμε μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ψηφιακή Σύγκλιση». Η αλλαγή αυτή, που πρωτίστως, αποτελεί αλλαγή κουλτούρας, ήταν ανάγκη να γίνει, ακριβώς για να μην επαναληφθούν για μία ακόμη φορά όσα είδαμε να συμβαίνουν στο παρελθόν.
Δώσαμε έμφαση στον προσεκτικό σχεδιασμό των δράσεων, συνδιαμορφώσαμε μαζί με τους φορείς υλοποίησης τις δράσεις, θέσαμε αυστηρά κριτήρια και προϋποθέσεις, επιμείναμε στο σαφή προσδιορισμό, αφενός των αναγκών που καλούνται οι ψηφιακές παρεμβάσεις που υλοποιούμε να ικανοποιήσουν και αφετέρου, της μεθοδολογίας υλοποίησής τους. Ίσως, μάλιστα, γίναμε και δυσάρεστοι για κάποιους. Διότι στόχος μας είναι να μείνουν σ’ αυτή τη χώρα έργα λειτουργικά, πολλά χρόνια μετά την ολοκλήρωσή τους, που θα υποστηρίζονται, θα αξιοποιούνται και θα συντηρούνται. Τότε θα έχει ολοκληρωθεί με επιτυχία το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ψηφιακή Σύγκλιση». Όχι όταν οι δαπάνες υλοποίησης των έργων θα έχουν «δηλωθεί». Αλλά όταν ο κάθε πολίτης θα μπορεί να απολαμβάνει υπηρεσίες που σήμερα ακόμη ακούγονται, δυστυχώς, «εξωτικές».
Όταν το «Εθνικό Ληξιαρχείο» θα λειτουργεί, εξασφαλίζοντας την ψηφιοποίηση όλων των ληξιαρχικών πράξεων. Όταν, μέσω του «Εθνικού Ποινικού Μητρώου», θα είναι δυνατή η διαλειτουργικότητα των δημόσιων υπηρεσιών με την κεντρική βάση του Ποινικού Μητρώου. Όταν οι κάτοικοι του λεκανοπεδίου Αττικής θα διευκολυνθούν στις μετακινήσεις τους με τις αναβαθμισμένες αστικές συγκοινωνίες, μέσω των έργων της Τηλεματικής και του Ηλεκτρονικού Εισιτηρίου του ΟΑΣΑ που υλοποιούνται μέσω του ΕΠ Ψηφιακή Σύγκλιση και ως έργα ΣΔΙΤ. Όταν οι ψηφιακές παρεμβάσεις για τη Δικαιοσύνη θα αλλάξουν την καθημερινότητα δικηγόρων, δικαστών, πολιτών. Όταν θα έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο κάτοικοι απομακρυσμένων περιοχών που σήμερα δεν έχουν…
Είμαι ικανοποιημένος που όλες αυτές, κι άλλες πολλές, ουσιαστικές παρεμβάσεις Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης έχουν πάρει ήδη το δρόμο της υλοποίησης. Εύχομαι το ταχύτερο δυνατό να αποτελούν μέρος της καθημερινότητάς μας ως πολιτών.
Δεδομένου του γεγονότος ότι η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση, καταλαμβάνει ένα μεγάλο ποσοστό του ΕΠ, μπορείτε να μας πείτε για το επίπεδο συνεργασίας με τους αρμόδιους φορείς του Υπουργείου;
Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση δράσεων ηλεκτρονικής διακυβέρνησης διατρέχει οριζόντια, αλλά και κάθετα, όλο το εύρος της Δημόσιας Διοίκησης. Για να πραγματοποιηθούν, συνεπώς, δράσεις που θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες ενός εκάστου δημόσιου φορέα, Υπουργείου, υπηρεσίας, όπως είπαμε και νωρίτερα, θεωρήσαμε δεδομένο ότι η συνεργασία με όλους τους δημόσιους φορείς, ήδη κατά τον σχεδιασμό των παρεμβάσεων, είναι όχι μόνο αναγκαία αλλά και σκόπιμη. Συνεργαζόμαστε, επομένως, από την πρώτη μέρα, με όλα τα Υπουργεία που υλοποιούν έργα με τη συγχρηματοδότηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ψηφιακή Σύγκλιση».
Ειδικότερα με το Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, η επικοινωνία και συνεργασία μας είναι συστηματική και συνεχής, καθώς εργαζόμαστε από κοινού για όλες εκείνες τις παρεμβάσεις που επείγει να ολοκληρωθούν στη χώρα, με στόχο την εδραίωση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.
Βρισκόμαστε σε μια χρονική στιγμή που ένας κυβερνητικός κύκλος οσονούπω κλείνει. Πιστεύετε ότι θα υπάρξει ανάσχεση του βηματισμού προς την Ψηφιακή Σύγκλιση και την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση;
Ζούμε πραγματικά σε τόσο πρωτόγνωρες συνθήκες, κοινωνικές και οικονομικές, που δεν έχουμε περιθώρια ανάσχεσης βηματισμού ούτε ως προς την Ψηφιακή Σύγκλιση και την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση, αλλά ούτε και γενικότερα ως προς τις θεσμικές παρεμβάσεις που επείγουν. Καθυστερήσεις και πισωγυρίσματα ποτέ δεν ωφέλησαν. Πολύ περισσότερο σήμερα που άστοχες και στείρες κομματικές αντιπαραθέσεις δε θα έπρεπε έχουν καμία θέση στην πολιτική ζωή του τόπου.
Είναι κρίσιμο πολύ να προχωρήσουν γρήγορα και απρόσκοπτα σημαντικές παρεμβάσεις που έχουμε ξεκινήσει, σε όλους τους τομείς της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, όχι μόνο επειδή πολλές από αυτές αποτελούν μνημονιακές υποχρεώσεις της χώρας μας, αλλά διότι μόνο μέσω αυτών μπορούμε πραγματικά να εκσυγχρονίσουμε τη Δημόσια Διοίκηση. Αναφερθήκαμε πριν σε κάποιες από αυτές. Μέλημα όλων θα πρέπει να είναι η άμεση ολοκλήρωση κάθε έργου με προστιθέμενη αξία για τη χώρα.
Στα τέλη τoυ 2010, είχατε δηλώσει ότι το 2011 θα είναι μια χρονιά που θα κριθεί η βιωσιμότητα της αγοράς. Ποιος είναι ο τωρινός σας απολογισμός για την αγορά 1,5 χρόνο μετά;
Πράγματι το 2011 υπήρξε μια δύσκολη χρονιά για την ελληνική επιχειρηματικότητα στο σύνολό της. Δυστυχώς μαγικές λύσεις που «μοιράζουν λεφτά» δεν υπάρχουν. Κι αν υπήρξαν στο παρελθόν, μάλλον έχουν το μερίδιό τους στην ευθύνη για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει σήμερα η αγορά. Προσπαθώντας, λοιπόν, να στηρίξουμε έμπρακτα την ελληνική επιχειρηματικότητα, σε μία χρονιά κρίσιμη για την αγορά, μέσα στο 2011, προχωρήσαμε στην ενεργοποίηση τριών νέων δράσεων από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ψηφιακή Σύγκλιση» προς επιχειρήσεις, με διαθέσιμους πόρους ύψους 135 εκατομμυρίων ευρώ. Περισσότερες από 2.000 είναι ήδη οι επιχειρήσεις σε ολόκληρη τη χώρα, οι οποίες εξασφάλισαν, τον χρόνο που πέρασε, τη χρηματοδότησή τους από αυτές τις δράσεις, με στόχο την ψηφιακή τους αναβάθμιση. Παράλληλα, το 2011, 150 εκατομμύρια ευρώ διατέθηκαν για την επέκταση της συμφωνίας Jeremie στον κλάδο των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών και βαίνουν προς ολοκλήρωση οι διαδικασίες ανάδειξης των επενδυτικών σχημάτων που θα συνδράμουν στην αξιοποίησή τους, φέρνοντας μια νέα προσέγγιση στον όρο «καινοτομική επιχειρηματικότητα».
Συνεπώς, μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2012, ευελπιστώ ότι οι επιχειρήσεις που έχουν ενταχθεί και υλοποιούν επενδυτικά σχέδια στο πλαίσιο των δράσεων “digi-retail”, “digi-content”, αλλά και στο “digi-mobile”, θα είναι σε θέση να λάβουν το ποσό της ενίσχυσης που δικαιούνται από την «Κοινωνία της Πληροφορίας ΑΕ», ενδιάμεσο φορέα διαχείρισης και υπεύθυνη για τον έλεγχο των επενδύσεων και την καταβολή των δαπανών.
Θα ήθελα, όμως, να σταθώ και στη νέα δράση που προκηρύξαμε πρόσφατα, το ICT4GROWTH, μετά από πολλή προσπάθεια και αρκετές δυσκολίες. Είναι μια πολύ σημαντική δράση κρατικής ενίσχυσης, ύψους 120 εκ ευρώ, για την ανάπτυξη υπηρεσιών και προϊόντων που αφορούν ή στηρίζονται στις Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών. Οι καινοτομίες του ICT4GROWTH είναι ότι, αφενός, για πρώτη φορά καθιστά δυνατή τη χρηματοδότηση νέων θέσεων εργασίας (1 τουλάχιστον θέση πλήρους απασχόλησης ανά 100.000€ εγκεκριμένης δημόσιας δαπάνης) και αφετέρου, διακρίνει την υλοποίηση των επενδύσεων σε 2 φάσεις: Χρηματοδοτείται τόσο η έρευνα και ανάπτυξη νέων υπηρεσιών/προϊόντων, όσο και η εμπορική διάθεσή τους σε δεύτερο στάδιο.
Η σύνδεση της ενίσχυσης με συγκεκριμένους, μετρήσιμους στόχους, όπως καταλαβαίνετε, είναι μια ειδοποιός διαφορά της δράσης αυτής, που αποσκοπεί να εξασφαλίσει την υλοποίηση επενδύσεων βιώσιμων, με ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που να τις καθιστoύν «εξαγώγιμες» στη διεθνή αγορά, συμβάλλοντας και στην αύξηση της απασχόλησης. Το ύψος της χρηματοδότησης θα κυμαίνεται από 300.000 έως και 20.000.000€, ανάλογα με το συνολικό ύψος της επένδυσης, ενώ θα αντιστοιχεί σε ποσοστό έως και 70% του συνολικού προϋπολογισμού μίας επένδυσης.
Πιστεύουμε πολύ στην επιτυχία της δράσης ICT4GROWTH και στο ρόλο που δύναται να διαδραματίσει στη δημιουργία νέας επιχειρηματικότητας έντασης γνώσης, σε διάφορους τομείς, όπως ενδεικτικά η Ενέργεια, η Γεωργία και Αλιεία, ο Τουρισμός, ο Πολιτισμός και η Ψυχαγωγία, η Υγεία, οι Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες, οι Μεταφορές.
To τελευταίο διάστημα, παρατηρούνται κάποιες αρρυθμίες στη διαχείριση δράσεων από την ΚτΠ, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το digi-mobile. Μπορείτε να μας πείτε σε τι οφείλεται αυτό;
Η «Κοινωνία της Πληροφορίας ΑΕ» ως ενδιάμεσος φορέας διαχείρισης των δράσεων κρατικών ενισχύσεων του ΕΠ «Ψηφιακή Σύγκλιση» (μετά τη συγχώνευση σε αυτήν της «Ψηφιακές Ενισχύσεις ΑΕ») και υπεύθυνη για την ομαλή υλοποίησή τους, προχώρησε στη διερεύνηση των δυσχερειών που παρατηρήθηκαν κατά την υποβολή προτάσεων στη δράση digi-mobile. Βάσει της τεχνικής έκθεσης που μας κοινοποίησε, προέκυψε ότι οι υπολογιστικές υποδομές που χρησιμοποιούνται για την υποστήριξη της υποβολής προτάσεων στη συγκεκριμένη δράση χρήζουν αναβάθμισης και, εξ όσων είμαι σε θέση να γνωρίζω, προχωρά εντατικά προς την κατεύθυνση αυτή, προκειμένου να ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατό η υποβολή των προτάσεων.
Μπορείτε να μας πείτε αν βελτιώθηκε ο Κύκλος Ζωής του Έργου (Project Life Cycle), ιδίως στο κομμάτι της συμβασιοποίησης όπου πάντα σημειώνονταν καθυστερήσεις;
Για να πάρουμε τα πράγματα και, συγκεκριμένα τον κύκλο ζωής των έργων, από την αρχή, θα πρέπει να επισημάνουμε τα εξής:
Ξεκινώντας από το πρώτο στάδιο του Κύκλου Ζωής ενός έργου, προσπαθήσαμε, η Ειδική Γραμματεία Ψηφιακού Σχεδιασμού και η διαχειριστική αρχή του προγράμματος Ψηφιακή Σύγκλιση από κοινού, να παρέμβουμε όπου και με όποιο τρόπο μπορούμε για να βελτιώσουμε, αλλά και να επιταχύνουμε τον κύκλο ζωής των έργων του προγράμματος. Για το σκοπό αυτό, υιοθετήσαμε αλλαγές από το πρώτο ήδη στάδιο, όπως η έκδοση στοχευμένων προσκλήσεων σε συνεργασία με τους φορείς, η αλλαγή των Τεχνικών Δελτίων, αλλά και περαιτέρω, του τρόπου αξιολόγησης ώστε να είναι ταχύτερος, ακριβέστερος και ουσιαστικός, εκδώσαμε Πρότυπο Τεύχος Προκήρυξης για να διευκολύνουμε τους φορείς κατά τη σύνταξη Προκηρύξεων και να περιορίσουμε, κατά το δυνατόν μελλοντικές δικαστικές εμπλοκές, θέσαμε αυστηρά χρονοδιαγράμματα για την απόκριση των δικαιούχων στις υποχρεώσεις τους απέναντι στο πρόγραμμα..
Όπως γνωρίζετε, όμως, ο χρόνος ολοκλήρωσης της διαγωνιστικής διαδικασίας για κάθε έργο ώστε να προχωρήσει σε συμβασιοποίηση, μπορεί να διαρκέσει από λίγους μήνες έως και χρόνια, αλλά, δυστυχώς, αυτό ξεφεύγει από το πεδίο των αρμοδιοτήτων μας.
Μπορώ, όμως, να σας διαβεβαιώσω, ότι έχουμε καταβάλει κάθε προσπάθεια ώστε να εισακουσθούν οι προτάσεις που κατ’ επανάληψη έχουμε υποβάλει, για τη σύντμηση του χρόνου που απαιτείται προκειμένου να ολοκληρωθεί μια πιθανή δικαστική διαδικασία, για όλα τα συγχρηματοδοτούμενα έργα, και ευελπιστούμε να ευοδοθεί.
Για χρόνια, τα έργα είχαν πάντα μια κατεύθυνση όπου δημιούργησαν πάγια στοιχεία, ενώ οι Υποδομές ως Υπηρεσία ή απλά το outsourcing βρισκόταν στη σφαίρα της φαντασίας. Έχει καθόλου αλλάξει αυτό;
Καταρχάς, η ίδια η στόχευση του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ψηφιακή Σύγκλιση» έχει στραφεί στην κατεύθυνση των υπηρεσιών και όχι των πάγιων στοιχείων, όπως συνέβη σε μεγάλο βαθμό στο προηγούμενο αντίστοιχο πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας». Oι παρεμβάσεις που δρομολογήσαμε μέσω του προγράμματος ακολουθούν αυτή τη λογική, τη λογική του IaaS, του Cloud Computing, της ανάπτυξης υπηρεσιών που θα εδραιώσουν τη διαλειτουργικότητα μεταξύ των δημόσιων φορέων.
Δε σας κρύβω, ότι αντιμετωπίζουμε ακόμη μεγάλες δυσκολίες ως προς το να γίνει κατανοητό από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς ότι τα έργα Πληροφορικής, πολύ περισσότερο σήμερα, ΔΕΝ έχουν καμία ομοιότητα με έργα υποδομών όπως τα λιμάνια και οι δρόμοι. Δυστυχώς, αυτή είναι μια πραγματικότητα με την οποία ερχόμαστε αντιμέτωποι σχεδόν καθημερινά.
Τελικά, η κρίση λειτούργησε ως ευκαιρία για να γίνει πράξη η μικρή και μεσαία Επιχειρηματικότητα, ή απλά έδωσε δυνατότητες για απορρόφηση κοινοτικών ενισχύσεων, χωρίς παραγωγή προστιθεμένης αξίας;
Για το δεύτερο, όσον αφορά τουλάχιστον το ΕΠ Ψηφιακή Σύγκλιση, θα πω κάθετα «όχι». Η απορρόφηση πόρων χωρίς στόχευση και ουσία, μας βρήκε από την αρχή κάθετα αντίθετους. Ιδίως σε περιόδους κρίσης, αυτή η επιλογή θα ήταν ακόμη πιο καταστροφική. Διότι σε τέτοιες περιόδους, που η συνετή διαχείριση και ο εξορθολογισμός των δαπανών αποτελούν ύψιστη προτεραιότητα, δε δικαιολογείται καμία πρόχειρη και «ελαφρά τη καρδία» διοχέτευση κονδυλίων σε αμφιβόλου αξίας δραστηριότητες. Εξάλλου, οι κοινοτικές ενισχύσεις δεν είναι «λεφτά που μας έρχονται απέξω» και τα διοχετεύουμε στην αγορά. Είναι καταρχάς εθνικοί πόροι από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, που – πιστέψτε με- δεν είναι καθόλου εύκολο να εξασφαλισθούν σήμερα – οι οποίοι καταβάλλονται και, εκ των υστέρων, εφόσον βεβαιωθεί η καλή εκτέλεση των δράσεων, «μας επιστρέφονται» από την ΕΕ.
Μακάρι, όμως, η κρίση να αποτελέσει αφορμή για όλους εκείνους τους εμπνευσμένους, εργατικούς επιχειρηματίες που μπορούν να αναγνωρίσουν τις ευκαιρίες πίσω από τις δυσκολίες και να δημιουργήσουν με όπλα τη δημιουργικότητα, τη φαντασία και την πολλή προσπάθεια. Αυτούς ευελπιστώ ότι θα βοηθήσουν οι δράσεις που δρομολογήσαμε από το ΕΠ Ψηφιακή Σύγκλιση, προσπαθώντας να δημιουργήσουμε τις συνθήκες για την ποιοτική αξιοποίηση των ΤΠΕ, ώστε να δώσουν ώθηση για εξωστρεφείς δραστηριότητες και βιώσιμες επενδύσεις. Θέλουμε να δημιουργηθεί ένα «οικοσύστημα επιχειρηματικότητας» για τον κλάδο των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών και μέσω των Επενδυτικών Κεφαλαίων από το Jeremie, αλλά και των κρατικών ενισχύσεων, διαθέτοντας συνολικά περίπου 500 εκατομμύρια ευρώ από την Ψηφιακή Σύγκλιση.
Γνωρίζω, βέβαια, καλά, ότι μόνο οι επιδοτήσεις επιχειρήσεων ή η προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων από το εξωτερικό δεν αρκούν για να αλλάξουν το τοπίο της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Για το λόγο αυτό, έχουμε ήδη καταθέσει προτάσεις για τη βελτίωση του φορολογικού περιβάλλοντος, ιδίως όσον αφορά τις νέες, μικρές επιχειρήσεις και του θεσμικού πλαισίου στο οποίο καλούνται να αναπτυχθούν, ευελπιστώντας σύντομα αυτά να καταστούν φιλικότερα και ευνοϊκότερα για όσους πραγματικά θέλουν να επενδύσουν και να δημιουργήσουν.
Εν μέσω κρίσης και περιορισμού δαπανών, ενεργοποιούνται διάφορα πλάνα συγχωνεύσεων και ενοποιήσεων υπηρεσιών. Υπάρχει κεντρικός σχεδιασμός γι’αυτό; Θεωρείτε ότι συγχωνεύσεις φορέων θα πρέπει να εφαρμόζονται αδιακρίτως ανεξάρτητα με την παραγωγή έργου και την αποτελεσματικότητα του οργανισμού;
Προφανώς οι όποιες συγχωνεύσεις φορέων θα πρέπει να υλοποιούνται λαμβάνοντας υπόψη το είδος και το εύρος των δραστηριότητων αυτών, όπως και την αποτελεσματικότητά τους, η οποία δεν είναι ακατόρθωτο να μετρηθεί και να αξιολογηθεί.
Οπωσδήποτε οι καιροί απαιτούν τον περιορισμό του γιγαντωμένου κράτους, που κακώς δεν έχει ήδη γίνει χρόνια τώρα. Θα πρέπει, όμως, να είμαστε πολύ προσεκτικοί, ώστε οι όποιες αλλαγές συντελεστούν να σταθούν ικανές να συνδράμουν ουσιαστικά και εμπράκτως στην τιτάνια προσπάθεια που καταβάλλουν πολλές δημόσιες υπηρεσίες, όπως είναι σήμερα, παραδείγματος χάρη, οι υπηρεσίες που διαχειρίζονται την υλοποίηση του κρίσιμου αναπτυξιακού εργαλείου που διαθέτει αυτή τη στιγμή η χώρα μας, του ΕΣΠΑ, για να τεθεί και πάλι η χώρα μας σε αναπτυξιακή τροχιά.
